Πρώτη παρουσίαση του βιβλίου «Οι Φιλοσοφικές Σχολές της Αρχαίας Ελλάδας»

Όταν στην διαδικτυακή παρουσίαση του δεύτερου βιβλίου μου «ΧΑΛΚΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ» αναφερόμουνα στην ανάγκη να καταγραφούν όλες οι αρχαίες ελληνικές φιλοσοφικές σχολές προκειμένου με μεγαλύτερη ευκολία να περιγραφούν οι βασικότερες θρησκευτικές αντιλήψεις πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού, έγραφα ότι το έργο είχε φτάσει τις 1000 σχεδόν σελίδες, όγκος απαγορευτικός για ένα έργο που έπρεπε ευρέως να διακινηθεί. Τότε λοιπόν σε συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο (ΕΝΑΛΙΟΣ) αποφασίσαμε να αφαιρέσουμε τις φιλοσοφικές σχολές, πράγμα που μου έδωσε την ευκαιρία σήμερα για μια ακόμα, τούτη τη φορά, πιο ειδική έκδοση.

Το βιβλίο αυτό δεν είναι πια ένα βοήθημα στο «Χαλκεύοντας την Ιστορία» αλλά ένα ολοκληρωμένο έργο με το οποίο ο αναγνώστης εξοικειώνεται σύντομα και με μεγάλη ευκολία σε όλη την ιστορική διαδρομή των φιλοσοφικών σχολών της Αρχαίας Ελλάδας, χωρίς την αγωνιώδη και κοπιαστική, όσο και χρονοβόρα αναζήτηση όλων εκείνων των συγγραμμάτων μέσω των οποίων θα καταλήξει σχεδόν στο ίδιο μαθησιακό αποτέλεσμα. Κυρίως όμως θα αντιληφθεί, γιατί ο Έλληνας φιλόσοφος, από τη μια ξεχώρισε από τους άλλους λαούς, κάνοντας το αποφασιστικό βήμα από το μύθο στο λόγο, στην φιλοσοφία δηλαδή, και από την άλλη γιατί αναζήτησε την αλήθεια μέσα στη φύση, ρωτώντας την ίδια και όχι κάποιο ιερατείο, όπως γινόταν ως τότε. Ακριβώς εδώ βρίσκεται η διαφορά με τους άλλους λαούς, που δεμένοι στους μύθους, στις δεισιδαιμονίες και στις προκαταλήψεις τους παρέμειναν οπισθοδρομικοί και βαθειά προκατειλημμένοι, δεμένοι στο άρμα του ιδεαλισμού και της μεταφυσικής.

Εδώ εύλογα γεννιέται το ερώτημα «…και εντούτοις τι μ’ αυτό;» Ποια η μελλοντική μας εξέλιξη, πόσο μπροστά βρισκόμαστε τώρα;

Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί στα γρήγορα. Μέσα από τις 320 σελίδες του βιβλίου νομίζω δίνω μια απάντηση στο ερώτημα «πού πήγε όλη εκείνη η αίγλη του αρχαίου ελληνικού στοχασμού».

Δυστυχώς, μετά την ελληνιστική περίοδο, η ελληνική σκέψη θα στηρίξει τις νέες ιδέες που κομίστηκαν από την Ανατολή, ξεχνώντας την αναζήτηση της πρώτης αρχής και της φυσιοκρατίας των πρώτων φιλοσόφων. Η αλλοτριωτική πολιτική των κατακτητών ρωμαίων θα βάλει κι αυτή το χεράκι της μέχρι η νέα pax romana παγκοσμιοποιήσει τους λαούς της Μεσογείου. Αυτό όμως μόνο σαν μια σύντομη απάντηση. Προέχει το διαχρονικό ταξίδι στην αρχαία διανόηση. Στο ταξίδι αυτό θα κάνουμε τόσες στάσεις (σχολές) όσες θα χρειασθούν, ώστε να κατανοήσουμε τι ήταν εκείνο που διαστρέβλωσε τις αιώνιες αλήθειες, σιγά - σιγά και ανώδυνα, χωρίς να το καταλάβουμε, μπούμε τελικά στο τούνελ του σκοταδισμού, ξεχνώντας, προκλητικά θα έλεγα, την πνευματικά ένδοξη διαδρομή της αρχαίας ελληνικής σκέψης.

Όμως γιατί τόσες σχολές και τόσες αντιθέσεις μεταξύ τους;

Ας δανειστούμε λίγο κείμενο από την εισαγωγή, μέχρι την επόμενη ανάρτηση που θα σας δώσω ολόκληρη την εισαγωγή, για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό.

«Η γέννηση της φιλοσοφίας, όπως είδαμε, ήταν αποτέλεσμα κοινωνικής ανάγκης, που συνέπεσε ιστορικά με την εμφάνιση της πρώτης υποτυπώδους μορφής επιστημονικής γνώσης. Αυτός είναι ο λόγος που οι υλιστές φιλόσοφοι -φυσικοί τότε- εμφανίστηκαν πρώτοι. Μην μπορώντας όμως να βρουν απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα, προσπάθησαν να τα προσεγγίσουν έστω και με την απλοϊκή τους λογική.

Στην μετέπειτα εμβάθυνση της λογικής αυτής και μέσα από το διάλογο και αντίλογο, έκαναν την εμφάνισή τους κι άλλες σχολές (φιλοσοφικές θεωρίες και ρεύματα). Αλλά και οι ίδιες οι σχολές συνέχισαν να εξελίσσονται γιατί το υλικό που χρόνο με το χρόνο εμπειρικά συσσωρευόταν, δημιούργησε όλο και περισσότερες αντιθέσεις, ακόμα και ανάμεσα στο δάσκαλο και το μαθητή.

Ο εκλεκτισμός αργότερα και ο θρησκευτικός συγκρητισμός στη συνέχεια, δημιούργησαν μεγαλύτερα προβλήματα στις σχολές, όπου οι διαφορές έγιναν εντονότατες. Μεταξύ Πλατωνικών και Νεοπλατωνικών, Πυθαγορείων και Νεοπυθαγορείων ή Στωικών και Νεοστωικών οι διαφορές, όπως θα περίμενε κανείς, έπρεπε να είναι μικρές, αλλά τουναντίον οι διαφορές ήταν μεγάλες και η σχέση τους, πολύ μικρή. Ο εκλεκτισμός προσπάθησε να συμφιλιώσει τις αντιθέσεις, αλλά κατά περίεργο τρόπο, αντί να τις εξαφανίσει τις μεγέθυνε ακόμα περισσότερο. Οι φιλόσοφοι πνίχτηκαν στην λεπτομέρεια και στους αναχρονιστικούς ιδεαλισμούς. Έτσι χρόνο με το χρόνο η εμπειρική γνώση αύξανε και γινόταν πολύχρωμη. Για να μην αναφερθώ στους κάθε λογής φιλοσοφίσκους και αγύρτες που διαστρέβλωναν, προσβάλλοντας το φιλοσοφικό τρίβωνα, με άλογες και ανόητες ιδέες».

Να γιατί πρέπει να εντρυφήσει κανείς στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία προκειμένου να μπορεί αβίαστα να δώσει απαντήσεις στην αγωνιώδη εκείνη προσπάθεια που έκανε ο άνθρωπος της Ύστερης Αρχαιότητας να μεταστραφεί σε κάτι ευτελές, οδηγώντας μας σε κείνο τον πνευματικό παγετώνα που μόνο την εποχή του Ουμανισμού, τον 16^ο αιώνα, καταφέραμε να ξεπεράσουμε. Η εποχή του Διαφωτισμού που δειλά δειλά ξεπρόβαλε, άλλαξε τον κόσμο ριζικά. Η εκπαίδευση έγινε ο μεγαλύτερος εχθρός του σκοταδισμού. Ο θεός για τους μπροστάρηδες ήταν πια νεκρός ή για να το πω πεζά, ποτέ δεν υπήρξε. Άνθρακας ο χρυσός!

Η "Eισαγωγή" του βιβλίου θα αναρτηθεί τον επόμενο μήνα