Μονισμός της ύλης

Στις δυο τελευταίες αναρτήσεις έγινε λόγος για τη «θεωρία της Σχετικότητας» και την «Κβαντομηχανική» σε μια προσπάθεια να καθοριστεί αντικειμενικά ό,τι υπάρχει στον κόσμο μας, από τα στοιχειώδη σωματίδια του ατόμου μέχρι τις μαύρες τρύπες του Σύμπαντος. Μόνο από αυτά τα υλικά αποτελείται ο κόσμος μας που καλείται και Φυσική Πραγματικότητα. Οτιδήποτε άλλο βρίσκεται στη σφαίρα του φανταστικού και του υπερβατικού που δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Μετά από τα πετυχημένα πειράματα και τις επιτυχείς προβλέψεις των πιο διάσημων επιστημονικών θεωριών, διαμάντια νοητικού επιτεύγματος, τα χαρακτήρισα στην προηγούμενη ανάρτηση, της θεωρίας της σχετικότητας και της κβαντομηχανικής, μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι ακόμα και για τα ανθρώπινα δεδομένα, με την βοήθεια των επιστημονικών οργάνων ξεπεράσαμε κάθε περιορισμό των ανθρώπινων αισθήσεων γνωρίζοντας τον κόσμο μας σχετικά επαρκώς. Όταν λέω επαρκώς εννοώ ότι ο άνθρωπος πλέον μπορεί να ισχυριστεί, με μια σχετική ακρίβεια, τι υπάρχει και τι είναι αδύνατο να υπάρξει. Το δεύτερο σκέλος ίσως να δημιουργεί κάποιες αντιδράσεις σε εκείνους που πιστεύουν σε εξωτικά πράγματα και υπερφυσικές δυνάμεις. Όμως για εκείνους που στηρίζονται στο πρώτο σκέλος, σίγουρα αναγνωρίζουν σαν «πράγμα» μόνο όσα αποτελούνται από μαζικές ή ενεργειακές μορφές της ύλης, εξ ου και η «πραγματικότητα» (real-reality). Με την αστρονομία και την αστροφυσική ανακάλυψε ότι σε ολόκληρο το σύμπαν τουλάχιστον μέχρι εκεί που έφταναν τα τηλεσκόπιά του πρέπει να ισχύουν οι ίδιοι φυσικοί νόμοι και στα απέραντα όριά του να αποτελείται από τις ίδιες στοιχειώδεις μονάδες της ύλης. Τούτο το τελευταίο κατέστη γνωστό με την ανάπτυξη της κβαντομηχανικής που κατάφερε να εντοπίσει και τα απειροελάχιστα στοιχειώδη σωμάτια από τα οποία αποτελείται η ύλη. Τα φυσικά φαινόμενα αντανακλούν νόμους και συμπεριφορές της πραγματικότητας που σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να παραβιαστούν όταν οι συνθήκες των νόμων το απαιτούν. Εκεί όμως που οι νόμοι θριαμβεύουν είναι όταν επιχειρείται μια πρόβλεψη που πάντα είναι επιτυχής όταν οι νόμοι και οι συνθήκες επιβάλουν στην ύλη μια συγκεκριμένη συμπεριφορά για την εκδήλωση του φαινομένου. Χάρις αυτών των προβλέψεων ανακαλύφτηκαν όσα πεισματικά παρέμεναν κρυμμένα από τις αντιλήψεις μας, όχι μόνο των αισθητηρίων αλλά και των επιστημονικών οργάνων μας. Με την βοήθεια των νόμων και την επινοητικότητα που η επιστημονική γνώση επιβάλλει κατορθώθηκαν να εντοπιστούν από τις μαύρες τρύπες του μεγάκοσμου μέχρι σωματίδια, που είχαν διάρκεια ζωής εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου, όπως το περίφημο σωματίδιο higgs που ανακαλύφτηκε μόλις το 2014. Τούτη η πτυχή της επιστημονικής γνώσης κατέστησε τον άνθρωπο κυρίαρχο της αλήθειας, ακολουθώντας την πιο υπεύθυνη, αξιόλογη μέθοδο και έντιμο πάνω απ’ όλα τρόπο, αποκλείοντας κάθε απατεώνα και τσαρλατάνο να κόπτεται για εξωτικά και φαντάσματα. Αυτή ακριβώς η μεθοδολογία είναι που απαιτεί μια υλιστική θεώρηση του κόσμου, αντί των απαρχαιωμένων ιδεαλιστικών φιλοσοφιών που με επιπόλαιες εικασίες και γελοίες υπερβολές θεωρούν τον κόσμο δημιούργημα κάποιου υπερφυσικού όντος που στην συνέχεια άρχισε να εποπτεύει τα δημιουργήματά του για να αποδώσει δικαιοσύνη! Συμπέρασμα της προηγούμενης ανάρτησης ήταν ότι ο κόσμος μας είναι υλικός και γι αυτό, αξιωματικά, δεχόμαστε ότι η μόνη ιδιότητα της ύλης που θεμελιώνει τον σύγχρονο υλισμό είναι η αντικειμενικότητα και η αυθυπαρξία της!

Σύμφωνα με την θεωρία της σχετικότητας ο χώρος και ο χρόνος είναι ένα είδος υλικού που κάμπτεται και βρίσκεται σε διαρκή κίνηση (διαστέλλεται). Επίσης η κίνηση αποδείχτηκε ενδογενής ιδιότητα της ύλης. Σύμφωνα ακόμα με την κβαντομηχανική η μάζα δεν είναι το βασικό χαρακτηριστικό των μικροσωματίων. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι οι φυσικές αλληλεπιδράσεις μέσω των οποίων διατηρείται το ισοζύγιο μάζας - ενέργειας που καθορίζει αυτό που σαν φιλοσοφική έννοια ονομάζουμε ύλη. Μέσα σε έναν τέτοιο υλικό κόσμο δεν μας επιτρέπονται ιδεαλιστικές εικασίες που γεννήθηκαν σε μια πολύ πρόωρη εποχή της πνευματικής ανάπτυξης του ανθρώπου. Το Σύμπαν δεν είναι δημιούργημα και γι αυτό δεν προϋποθέτει κανέναν Δημιουργό! Κάθε προσπάθεια του ανθρώπου να ανιχνεύσει ό,τι υπαρκτό βρίσκεται στον κόσμο μας σχεδόν έχει αποκαλυφτεί, ακόμα και με έμμεσο τρόπο, όπου ήταν αναγκαίο αυτό, για να υποστηριχτεί με κάθε σοβαρότητα. Ανατρέξετε στην ανακάλυψη του πλανήτη Ποσειδώνα για να αντιληφθείτε την δύναμη της επιστημονικής γνώσης να κάνει ακριβείς προβλέψεις επιβεβαιώνοντας επιστημονικές θεωρίες. Ο πιο πάνω πλανήτης, δεν ανακαλύφθηκε μέσα από τη συστηματική παρατήρηση του έναστρου ουρανού, αλλά γνωρίζοντας την τροχιά του Ουρανού που διέφερε από αυτήν που προέκυπτε μέσα από τους Νόμους του Νεύτωνα για την κίνηση των σωμάτων και την βαρύτητα. Οι μαθηματικοί Urbain Joseph Le Verrier (1811–1877) και ο John Couch Adams (1819–1892), που προσπάθησαν να εξηγήσουν τις αποκλείσεις του Ουρανού, κατέληξαν ότι οι διαφορές οφείλονταν στην βαρυτική έλξη ενός άγνωστου έως τότε πλανήτη σημειώνοντας την τροχιά που θα έπρεπε να έχει. Όταν το 1846 ο Γερμανός αστρονόμος Johann Gottfried Galle (1812–1910) έστρεψε το τηλεσκόπιό του στην τροχιά που είχαν υπολογίσει οι πιο πάνω επιστήμονες, επιβεβαίωσε τους σχετικούς υπολογισμούς αποκαλύπτοντας το Ποσειδώνα!

Παρόμοια, υπάρχουν μυστήρια που προκαλούν την επιστημονική κοινότητα να επιλύσει. Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια που σήμερα ταλανίζει την υπομονή και επιμονή της επιστημονικής κοινότητας είναι η αινιγματική «σκοτεινή ύλη» και η ακόμα πιο μυστηριώδης «σκοτεινή ενέργεια». Και οι δυο άγνωστες μορφές πρέπει να αποτελούνται από κάποια «υλικά» που για την ώρα είναι αόρατα και δεν παρατηρούνται με τα όργανα που έχουμε στην διάθεσή μας, όμως είναι υπαρκτά  και κυρίως είναι υλικά που δεν θα αργήσουμε να εντοπίσουμε. Η «σκοτεινή ύλη» ίσως να συντέθηκε κατά την διάρκεια της Μεγάλης Έκρηξης και η μάζα της προστιθεμένη με την γνωστή μας ύλη να υποβάλει το ρυθμό της διαστολής του Σύμπαντος, όμως η «σκοτεινή ενέργεια» φαίνεται να τον επιταχύνει ακόμα περισσότερο, δημιουργώντας και περισσότερα ερωτήματα. Ένα είναι σίγουρο πάντως, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις των αστροφυσικών ότι, η συνηθισμένη ύλη που παρατηρούμε αποτελείται μόλις από το 4% της μάζας του Σύμπαντος, η Σκοτεινή ύλη από το 25% ενώ όλο το υπόλοιπο είναι Σκοτεινή ενέργεια!     

Η πρωτόγονη εικασία ότι υπάρχει ένας θεός που μας εποπτεύει ποτέ δεν θεωρήθηκε σοβαρή από την επιστημονική κοινότητα ώστε να θεωρηθεί σαν πιθανή εκδοχή να διερευνηθεί επιστημονικά, δεδομένου ότι αυτή έρχεται από τα βάθη της πρωτόγονης αντίληψης του ανθρώπου και ο μόνος λόγος που συντηρήθηκε χιλιετίες τώρα και συνεχίζει να πιστεύεται από κάποιους, είναι ο φόβος του ανθρώπου για το θάνατο και η πίστη του για το επέκεινα, που τον καθησυχάζει και τον παρηγορεί φιλοσοφικά ότι πεθαίνοντας δεν θα χαθεί. Οποιαδήποτε προσπάθεια κάνει ο άνθρωπος αναζητώντας ενδείξεις της ύπαρξης του θεού αποτυγχάνουν παταγωδώς! Θα μου πείτε ποτέ ο άνθρωπος δεν αναζήτησε κανέναν θεό, επινοώντας ένα πείραμα σαν αυτά που επινοούν οι επιστήμονες στο Cern. Μα και ούτε πρόκειται να τον αναζητήσει, γιατί δεν υφίστανται οι ενδείξεις για να επινοήσει τέτοιο πείραμα. Ο θεός των πιστών είναι ιδέα, σκέψη δηλαδή και όχι οντότητα, σαν αυτές που απαρτίζουν τον αντικειμενικό μας κόσμο και με κάποια πειράματα αποδεικνύουν τις πιο κρυφές εκδοχές της δομής της ύλης. Ο κόσμος μας υπάρχει σαν αντικειμενική πραγματικότητα, ανεξάρτητα από το νοούν υποκείμενο. Χωρίς μια βιολογική οντότητα δεν υφίσταται νους, σκέψη, συνείδηση ή πνεύμα. Είναι σαν να υποστηρίζαμε μια κίνηση του τίποτα. Η κίνηση έχει νόημα μόνο όταν υφίσταται κίνηση μιας μαζικής ποσότητας ή μιας ενεργειακής δύναμης στο χώρο. Ο δυισμός ύλης - πνεύματος εξυπηρετεί μόνο εκείνον που επινόησε μια τέτοια ιδεαλιστική πλάνη. Το πνεύμα δεν είναι οντότητα, αλλά διαδικασία που γεννιέται σαν αποτέλεσμα νοητικής επεξεργασίας. Μα και τα όντα που υπάρχουν δεν ανέπτυξαν από την αρχή νόηση και συνείδηση. Αυτή εμφανίζεται πολύ αργότερα. Πάρτε για παράδειγμα τον άνθρωπο: η νόηση εμφανίζεται σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής του (Piaget). Σύμφωνα με τον Ζαν Πιαζέ λοιπόν η γνωστική ανάπτυξη εμφανίζεται σταδιακά με την εμπειρία, την παρατήρηση και τέλος με την αφαίρεση. Εξελικτικά, το πνεύμα, σαν σκέψη, λογική και συνείδηση, εμφανίζεται πολύ αργότερα, σαν επακόλουθο της μακρόχρονης φυσικής εξελικτικής διαδικασίας που εντοπίζεται στον εγκέφαλο που επεξεργάζεται την πληροφορία, τη γνώση και τη λογική. Σύμφωνα με το πρόβλημα της φιλοσοφίας το πνεύμα είναι παράγωγο της ύλης και όχι το αντίθετο. Κάποιοι φιλόσοφοι υποστηρίζοντας τον ιδεαλισμό υποστήριξαν τον φιλοσοφικό δυϊσμό, θεωρώντας το πνεύμα ουσία, οντότητα, όπως είναι η ύλη και ακόμα χειρότερα πρωταρχική ουσία (Εν αρχή ην το πνεύμα). Αυτό, από ολόκληρο τον επιστημονικό χώρο, θεωρείται όχι μόνο λανθασμένο αλλά και αφελές, στις μέρες μας, απάτη.

Ο Ηράκλειτος ήταν ο πρώτος φιλόσοφος που διακήρυξε μια μονιστική και διαλεκτική αντίληψη της σχέσης ύλης και κίνησης. Σύμφωνα με τον Ίωνα φιλόσοφο στο Σύμπαν υφίσταται η συνεχής ροή, τα αντίθετα ταυτίζονται με την αμοιβαία διαδοχή και αλλαγή. Όλα αλλάζουν και ανανεώνονται και ποτέ, τίποτα δεν παραμένει ίδιο, «τα πάντα ρει». Την τάξη αυτή του κόσμου δεν την δημιούργησε ούτε ο θεός ούτε οι άνθρωποι, αλλά υπήρχε πάντα και θα υπάρχει σαν ένα αιώνιο ζωντανό πυρ που ανάβει και σβήνει σύμφωνα με ορισμένα μέτρα (νόμοι). Η ανάπτυξη της επιστήμης δικαίωσε τον Ηράκλειτο ως προς την αέναη μεταμόρφωση της ύλης. Τα άτομα της ύλης, έλεγε ένας άλλος φιλόσοφος, ο Δημόκριτος, είναι αγέννητα και προικισμένα με κίνηση. Η επιστήμη δικαίωσε μόνο τους υλιστές φιλόσοφους στους οποίους οι Έλληνες και όλοι οι πολίτες του κόσμου πρέπει να είναι υπερήφανοι για την φιλοσοφία τους. Η κοσμολογία με την βοήθεια της σχετικότητας και της κβαντομηχανικής έδειξε πώς γεννήθηκαν τα άτομα, στην στοιχειώδη μορφή τους και την ενέργεια που περικλείουν κάνοντάς τα να κινούνται αέναα και να δημιουργούν την απτότητα της μάζας που είδαμε στις προηγούμενες αναρτήσεις όπου η ύλη αποτελείται από τη μάζα και την ενέργεια, χάρη της οποίας τα άτομα βρίσκονται σε διαρκή κίνηση. Τα άτομα αυτά ταυτίζονται με το «Ον» και το «Είναι» των φιλοσόφων. Τίποτα δεν προκύπτει από το μη ον, από το τίποτα δηλαδή. Το σύμπαν κατά τους πρώτους φιλοσόφους λοιπόν θεωρείται αιτία του εαυτού του που βρίσκεται σε αέναη κίνηση, γέννηση, φθορά και τέλος μεταμόρφωση. Οι αρχές όλων των όντων μόνο από την ύλη προκύπτουν. Θα ήταν παράλογο να ισχυριστούμε ότι «όλες οι αρχές του υλικού κόσμου προκύπτουν από το… πνεύμα»! Να, γιατί το βασικό πρόβλημα της φιλοσοφίας θεωρεί την ύλη πρωταρχική και το πνεύμα παράγωγο. Το αντίθετο θα οδηγούσε στον ιδεαλισμό (Πλάτων).

Όλα αυτά στο πλαίσιο του μηχανιστικού υλισμού όπου ακόμα και ο Καρτέσιος και ο Νεύτων, παρόλο τους νόμους που διατύπωσε ο τελευταίος παρέμεναν δυϊστές, γιατί έπρεπε μια ξένη δύναμη να ωθήσει την ύλη στα πρώτα στάδια της γέννησής της. Σήμερα ο πραγματικός υλικός κόσμος εκφράζεται από τον πιο διάσημο τύπο της φυσικής και την Ειδική θεωρία της σχετικότητας όπου η κίνηση της μάζας δείχνει την ισοδυναμία της με την ενέργεια (E=m.c²). Στην επιστήμη σήμερα η αρχή της διατήρησης της κίνησης εκφράζεται με την ενέργεια και όχι με την… καλοσύνη του θεού! Δεν είναι ο θεός το «πρώτο κινούν» κατά Αριστοτέλη. Οι νόμοι της μηχανικής δεν μπορούσαν να εντοπίσουν την ενδογενή κίνηση της ύλης που αποδείχτηκε μέσω της κβαντομηχανικής. Επίσης η μάζα δεν ταυτίζεται με την ύλη. Στην ύλη συνυπάρχει και η ενέργεια σαν μέτρο της κίνησης, ενώ με την κίνηση των κβάντα, την ταχύτητα του φωτός, εμφανίζεται και η τοπικότητα, που αντιβαίνει στη δράση από απόσταση που στον Νεύτωνα θεωρείτο απόλυτη και ακαριαία! Χάρις στο Μάξγουελ η ενέργεια μεταδίδεται με πεπερασμένη ταχύτητα που ισούται με την ταχύτητα του φωτός (299.792.458 m/s). Η θεωρία της σχετικότητας, οι θεωρίες πεδίου και η μικροφυσική γενίκευσαν την έννοια του πεδίου σαν ιδιομορφία ορίζοντας και το σωμάτιο όπου μάζα και ενέργεια σχεδόν ταυτίζονται, ενώ σύμφωνα με τη γενική θεωρία της σχετικότητας ο κόσμος μας θεωρείται τετραδιάστατος!

Συνεπώς, σύμφωνα με τις δυο εγκυρότατες θεωρίες  ο φυσικός μας κόσμος αποτελείται από λίγα και ουσιώδη πράγματα που είναι απολύτως αντικειμενικά και συναφή με τον υλικό μας κόσμο.

Η ύλη αποτελείται από λίγα πράγματα και πολύ κατανοητά με τον τρόπο που συνέχουν σαν υλική πραγματικότητα που δομεί ολόκληρο το Σύμπαν. Τα αναφέρω εδώ συνοπτικά: Στοιχειώδη σωμάτια (που δομούνται από ηλεκτρόνια, φωτόνια, κουάρκς και γλοιόνια) σχηματίζουν το άτομο, που είναι η μικρότερη δυνατή ποσότητα ενός χημικού στοιχείου. Σε ολόκληρο το σύμπαν δεν υπάρχουν πέρα από καμιά εκατοστή και κάτι είδη ατόμων που το κάθε ένα έχει τον δικό του ατομικό αριθμό (αριθμός πρωτονίων στον πυρήνα). Τα άτομα για να σχηματίσουν ένα μόριο συνάπτουν χημικούς δεσμούς.  Το σύνολο των ατόμων ενός στοιχείου λοιπόν δημιουργεί τη μάζα που μαζί με την ενέργεια αποτελεί αυτό που λέμε ύλη. Η κβαντομηχανική ξεκαθάρισε τη σχέση στοιχειωδών σωματιδίων και ενέργειας ανακαλύπτοντας τις ιδιότητες των στοιχείων. Η θεωρία της σχετικότητας προσδιόρισε τη σχέση του χώρου, του χρόνου και της ύλης με την κίνηση. Τίποτα δεν συμπεριλαμβάνεται στο Σύμπαν πέρα από αυτά τα ολίγα και τίποτα δεν έχει μείνει απροσδιόριστο που ήδη συμβάλει στον υλικό κόσμο. Δυσκολίες κατανόησης των ιδιοτήτων που δημιουργούν την πολυπλοκότητα στον κόσμο μας πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν, όμως ποτέ δεν θα επικαλεστούμε την Απόλυτη Γνώση για να υποστηρίξουμε ιδεαλιστικές απόψεις. Ούτε πρέπει να υποστηρίζουμε εικασίες που υποτίθεται ότι δεν κατανοήσαμε ακόμα ή σε κάποια αφηρημένη δύναμη που θα μπορούσε να συνέχει εκτός των υλικών που αναφέρθηκαν. Η «καλοσύνη του θεού» που εξέφρασε ακόμα και ο Νεύτων για την κίνηση είναι όχι μόνο μια ξεπερασμένη υπόθεση αλλά για τους ιδεαλιστές, που σαν συμπέρασμα δέχονται, τουλάχιστον αφελές. Καμιά δύναμη που συνέχει με την ύλη δεν μπορεί να είναι διαφορετική από την υλική που ανιχνεύεται εκτός των αισθήσεων και των επιστημονικών οργάνων. Κάθε φυσικό φαινόμενο που έχει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά εκφράζεται με επιστημονικό τρόπο μέσω των μαθηματικών, τη γλώσσα που επινόησε ο άνθρωπος προκειμένου να περιγράψει τη φύση. Οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά που εκφράζεται με εικασίες και δόγματα που δεν στηρίζονται σε φυσικά φαινόμενα και σε δυνάμεις που δεν είναι υλικές, είναι αν όχι αφελείς, τουλάχιστον εκ του πονηρού με σκοπό τον προσηλυτισμό.

Από τις πρώτες απόπειρες που έκανε ο άνθρωπος να αποδείξει την ύπαρξη του θεού, το έκανε σαν συμπέρασμα στην εικασία του ότι ο κόσμος μας δημιουργήθηκε από το θεό επειδή είναι παντοδύναμος! Πρώτα δηλαδή θεώρησε υπαρκτό ένα ον, αποκύημα της φαντασίας του, και μετά του απέδωσε το μεγαλύτερο γεγονός που θα μπορούσε να διανοηθεί για να ικανοποιήσει την ιδιότητα της παντοδυναμίας και της πίστη του. Ιδιότητα και εικασία απόλυτα αφελείς αφού δεν συνάγονται από καμιά ένδειξη ότι το σύμπαν είναι δημιούργημα, ούτε ότι θα μπορούσε να υπάρχει ένα ον στο σύμπαν που να έχει τέτοιες ιδιότητες ώστε να μπορεί να παρακάμψει ακόμα και τη δική του γέννηση. Αν στις απορίες μας και εμείς για την ύλη κάναμε τις ίδιες αφελείς εικασίες και πιστεύαμε σε ιδιότητες προκειμένου να απαντήσουμε γιατί συμπεριφέρεται η ύλη έτσι και όχι αλλιώς, δεν θα είχαμε εφεύρει ούτε τον τροχό! Το Σύμπαν λοιπόν, όπως είπαμε και δεν θα βαρεθούμε να το λέμε και να το φωνάζουμε, δεν έχει ανάγκη από κανέναν δημιουργό, επειδή δεν είναι δημιούργημα! Ούτε είναι συνετό για έναν άνθρωπο της εποχής μας να θέτει τέτοια ανόητα ερωτήματα και να αναγκάζεται στη συνέχεια να αποδέχεται τις ανοησίες ακόμα πιο υποδεέστερων προσηλυτιστών που αγνοούν τους φυσικούς νόμους. Η επινόηση του υπερφυσικού ταιριάζει περισσότερο με τάση των παιδιών να εξηγούν με το απλοϊκό τους μυαλό ό,τι δεν μπορούν να καταλάβουν και χωρίς να είναι αναγκασμένα να στηριχθούν πουθενά, λένε ό,τι τους κατέβει. Όπως είπε και ο Αϊνστάιν «τα πάντα πρέπει να είναι απλά, όσο πιο απλά γίνεται, όμως όχι απλούστερα»! Σήμερα καταφέραμε να εντοπίσουμε ότι το Σύμπαν, έτσι όπως εξελίσσεται, δεν χρειάζεται ούτε δημιουργό για να εμφανιστεί, ούτε κηπουρό να το συντηρεί, ούτε κάποιον επόπτη, σαν αστυνομικό, να το εποπτεύει. Προσωπικά, αν πίστευα σε υπερφυσικές δυνάμεις θα προτιμούσα τον Σούπερμαν αντί τον Γιαχβέ, επειδή βρίσκεται πιο κοντά στα ανθρώπινα δεδομένα παρά στην πίστη του υπερφυσικού όντος που στηρίζεται σε άκαμπτα δόγματα και επιβάλει νόμους που είναι απόλυτα προφανείς, όπως να αγαπάς τους γονείς σου και να μην σκοτώνεις τον διπλανό σου! Όμως για τις ανοησίες που κάποιοι πριν χιλιάδες χρόνια επινόησαν και σήμερα κάποιοι αφελείς πιστεύουν στην επόμενη ανάρτηση, θα πούμε περισσότερα.