15 Μαΐ 2011

Το παράδοξο της ταύτισης με την ομάδα


Στην προηγούμενη ανάρτηση, με πρόσχημα τον επιθετικό χαρακτήρα των χριστιανών σχολιαστών προσπάθησα να αιτιολογήσω τι είναι αυτό που ανάβει τα αίματα και οι πιστοί είναι έτοιμοι να θυσιάσουν ακόμα και την καλή τους εικόνα, προκειμένου να υπερασπιστούν την πίστη που υποτίθεται υπαγορεύει η «θρησκεία της αγάπης». Στο βωμό επίλυσης των υπαρξιακών τους προβλημάτων μετέχουν όλες οι ηθικές αξίες για τις οποίες οι ίδιοι καυχώνται ότι τις κατέχουν. Και τις υπερασπίζονται με τέτοιο σθένος σαν να είναι πεπεισμένοι ότι κατέχουν την Απόλυτη Αλήθεια και ταγμένοι να την επιβάλουν ακόμα και δια ροπάλου.
Τι είναι αυτό που τους δίνει την αυτοπεποίθηση ότι μπορούν να είναι οι ταγοί της ηθικής και της παγκόσμιας τάξης;
Η υπεροψία αυτή έχει τις ρίζες της στο υπερβατικό, στον κόσμο των Ιδεών, όπως θα έλεγε και ο Πλάτωνας, που σαν αρχέτυπες εμπειρίες κρυσταλλώθηκαν σε δόγματα και ο πιστός υπερ-ορεί. Σαν ο θεός να βλέπει το «άδικο» με τα μάτια του πιστού κι ο τελευταίος με την «εξουσία» που του δίνει ο πρώτος, επιβάλει την τάξη. Η έπαρση και η αλαζονεία είναι λέξεις συνώνυμες με την υπεροψία του, ενώ το μέγεθος ποικίλλει ανάλογα με την τοξικότητα της θρησκευτικής πίστης, όπου τα όρια του «εγώ» καταρρέουν και η Ιερή Αγανάκτηση, σαν παλίρροια, πλημμυρίζει την συνείδηση του πιστού.
Να από πού πηγάζει η αυτοϋπερβατική τάση, που κάναμε λόγο στην προηγούμενη ανάρτηση. Σε αντίθεση με τις αυτοεπιβεβαιωτικές τάσεις που αποσκοπούν στο ατομικό και προσωπικό συμφέρον, οι αυτοϋπερβατικές τάσεις μπορούν να κάνουν πολύ μεγαλύτερο κακό από την ατομική επιθετικότητα και από τις εγωιστικές παρορμήσεις που γεννιούνται από την υπερβολική του πίστη. Δεν θα είναι υπερβολή αν παραδεχτώ ότι μπορούν να κάνουν πολύ μεγαλύτερο κακό ακόμα κι απ’ τον πιο αδίστακτο κακοποιό!
Δεν είναι παράδοξο αυτό;
Χωρίς θρησκευτικό μίσος τέτοια αποτρόπαια εγκλήματα δεν κάνεις!


Πολλές φορές αναφέρομαι στο blog αυτό ότι ο πιστός είναι διατεθειμένος να κάνει πράξεις ανείπωτης φρίκης νομίζοντας ο ίδιος ότι εκτελεί το θρησκευτικό του καθήκον.
Όσο και να προσπαθώ η θρησκεία να μην μονοπωλήσει την ανάρτηση αυτή, αφού πρέπει να γενικεύσω το θέμα, έχω την εντύπωση πως δεν θα τα καταφέρω, αφού «η θρησκεία» όπως λέει κι ο Hitchens, «δηλητηριάζει τα πάντα».
Το θέμα μας σήμερα είναι οι κίνδυνοι της ταύτισης. Φυσικά δεν ταυτίζονται με την ομάδα μόνο οι πιστοί των θρησκειών, αλλά όλοι όσοι βρίσκονται σαν «ολόνια» μέσα στην ομάδα, στο «όλο». Όμως τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και ενάντια στον άνθρωπο, έγιναν για τη δόξα του θεού!
Παράξενο, αλλά αληθινό!
Εγκλήματα πάντα γινόντουσαν για το προσωπικό συμφέρον, όμως τα εγκλήματα για το συμφέρον της ομάδας ξεπερνούν σε φρίκη ακόμα και του πιο αδίστακτου κακοποιού.
Ο κακοποιός που αντιστέκεται στη σύλληψη του αστυνομικού, ωχριά απέναντι στην μανία του χούλιγκαν που σπάει το κεφάλι του αντίπαλου οπαδού. Και το έγκλημα αυτό είναι μηδαμινό μπροστά στη φρίκη του πολέμου όπου για την υπεράσπιση της πατρίδας ο στρατιώτης με μίσος στρέφεται ενάντια στον εχθρό, χωρίς να έχει προσωπικές διαφορές, έχοντας επίγνωση ότι και ο αντίπαλος με το ίδιο μένος ρίχνεται στη μάχη, αφού τις ίδιες διαφορές έχει ή για να το πω διαφορετικά και ο ίδιος απρόσωπα με μισεί. Με τον ίδιο τρόπο και με καθαρή συνείδηση ο πιστός σφαγιάζει, πυρπολεί και αφανίζει άθεους, αιρετικούς κι αλλόπιστους, ελπίζοντας ότι το μένος του μετουσιώνεται σε θεάρεστη πράξη που εξευμενίζει το θεό, εξασφαλίζοντας την θεία επίνεια!

«Φλέβα παράνοιας που διαπερνάει την ανθρώπινη ψυχή» την λέει ο Καίσλερ. Να τι γράφει ο ίδιος για το θέμα.
«Τα εγκλήματα του Καλιγούλα ωχριούν μπροστά στην αναταραχή που έφερε ο Τορκουεμάδας Ο αριθμός των θυμάτων ληστείας, βιασμού, γκαγκστερισμού και όποιας άλλης εγκληματικότητας σε οποιαδήποτε περίοδο της ιστορίας είναι μηδαμινός σε σύγκρουση με τις μαζικές εκείνες εμπνευσμένες σφαγές που έγιναν στο όνομα της αληθινής θρησκείας, της δίκαιης πολιτικής ή της σωστής ιδεολογίας. Οι αιρετικοί βασανίζονταν και καίγονταν όχι με οργή αλλά με θλίψη για το καλό της αθάνατης ψυχής τους. Οι φυλετικοί πόλεμοι εξαπολύθηκαν για το υποτιθέμενο συμφέρον της φυλής, όχι του ατόμου. Οι θρησκευτικοί για τον καθορισμό ορισμένων λεπτών σημείων θεολογίας ή ερμηνείας. Πόλεμοι διαδοχής, δυναστειών, εθνικοί πόλεμοι, εμφύλιοι πόλεμοι πολεμήθηκαν για αμφισβητούμενα θέματα εξίσου μακρινά  από τα εθνικά συμφέροντα των μαχητών» («Φάντασμα στη Μηχανή» σελ. 178).

Ολόκληροι λαοί ξεριζώθηκαν από την πατρίδα τους επειδή κάποιοι ηγέτες θεώρησαν κακό κάποιοι υπήκοοι να πιστεύουν σε διαφορετικό θεό. Σπίτια κάηκαν, γυναικόπαιδα σφάχτηκαν, άνδρες βασανίστηκαν, παλουκώθηκαν ή κάηκαν στην πυρά ζωντανοί. Περιουσίες δημεύτηκαν και οικογένειες ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους. Μνημεία κάλλους καταστράφηκαν, θεωρώντας κάποιοι ιουδαίοι, χριστιανοί ή ισλαμιστές ότι μέσα στην πέτρα κρύβονταν δαιμόνια. Δέντρα κάηκαν και ζώα με πρωτοφανή λύσσα σφάχτηκαν επειδή θεωρήθηκε ότι μολύνθηκαν με δαιμόνια. Το κυνήγι των μαγισσών και οι εξορκισμοί τον Μεσαίωνα σκορπούσαν φόβο και δυστυχία, ενώ η επιστημονική πρόοδος αντικαταστάθηκε από φαιδρότατες θρησκευτικές ανοησίες επιβραδύνοντας την ανθρωπότητα για εκατοντάδες χρόνια.
Θρησκευτικοί πόλεμοι ερήμωσαν περιοχές και το αίμα χύθηκε ποτάμι για τη δόξα του θεού για ένα ανόητο και γελοίο δόγμα που και σήμερα αφήνει τον πιστό με ορθάνοιχτο το στόμα.

Κανένας δεν αμφιβάλει ότι στη μέγιστη εορτή του χριστιανισμού, το Πάσχα, η σταύρωση του θεανθρώπου, παραστατικά παραπέμπει σε πολύ σκληρές εικόνες προκειμένου να ταυτίσει τον πιστό με τα πάθη του ήρωα θεού. Οι αναπαραστάσεις αναβιώνουν το πνεύμα του μυθογράφου ενώ κάποια διαταραγμένα άτομα και διχασμένοι από θρησκευτικό φανατισμό επιδίδονται σε μακάβριες τελετές σταύρωσης ή αυτομαστιγώματος μέχρι εκεί που μπορεί να φτάσει η αντοχή και η τρέλα τους.
Το τυπικό της θυσίας είναι «η φλέβα της παραίσθησης» που κατά τον Άρθουρ Καίσλερ μονοπωλεί από την αυγή του πολιτισμού μας μέχρι σήμερα, σε κάποιες περιοχές του κόσμου, σαν το θλιβερότερο αξιοπερίεργο συμπεριφοράς του ανθρώπου. Αξιοπερίεργο που άντεξε ακόμα και στην ακμή πολλών αρχαίων πολιτισμών προκειμένου ο πιστός να εξευμενίσει ή να κολακέψει το θεό του!

Τον παραδοσιακό τρόπο ανθρωποθυσίας στους Κασίς, ο Καίσλερ τον χαρακτηρίζει σαν μια διανοητική διαταραχή. Οι Κασίς έσπρωχναν δύο ξύλινες βέργες από τα ρουθούνια του παιδιού ως πάνω στον εγκέφαλο του. Όσο περισσότερο αιμορραγούσε κι αγωνιούσε, το παιδί, τόσο ευχαριστιόταν ο Θεός, νιώθοντας και οι πιστοί ότι έτσι πράττουν το καθήκον τους!
Όταν οι πιστοί καλούνται να φάνε ακόμα και τη σάρκα του θεού για να ταυτιστούν μαζί του, σημαίνει ότι οι αρχέγονες δεισιδαιμονίες ελέγχουν ακόμα τη συνείδηση του πιστού και η «υπέρβαση του εγώ» την συμπεριφορά τους.
«Όλα αυτά καμιά απολύτως σχέση δεν έχουν με τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα – αλαζονεία, απληστία, λαγνεία, θυμό, λαιμαργία, φθόνο, οκνηρία - εναντίον των οποίων εξακοντίζονται συνήθως τα κηρύγματα των ηθικολόγων. Το όγδοο - και το πιο θανατερό - αμάρτημα είναι η υπέρβαση του εγώ μέσω μιας κακοτοποθετημένης αφοσίωσης, δεν συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο». («ο.π. σελ. 180).

Η  υπέρβαση του εγώ μέσω μιας κακοτοποθετημένης αφοσίωσης είναι η αυτοϋπερβατική ανάγκη που επιβάλει η αφοσίωση στο θεό, σαν άμυνα ενάντια στους αντιπάλους που αντιμάχονται τις θέσεις τους. Μέσα στην ομάδα το αίσθημα αυτό γίνεται ακόμα πιο δυνατό. Να τι λέει ο Καίσλερ γι αυτό.
«Η απόλυτη ταύτισή του με την ομάδα κάνει το άτομο αδιάφορο στον κίνδυνο και λιγότερο ευαίσθητο στο φυσικό πόνο - που είναι μία άλλη μορφή υπνωτικής αναισθητοποίησης. Τον κάνει να εκτελεί συντροφικά, αλτρουιστικά, ηρωικές πράξεις - σε σημείο να θυσιάζει τον εαυτό του - και να συμπεριφέρεται την ίδια στιγμή με μία αδίστακτη ωμότητα στον εχθρό, ή στο θύμα της ομάδας. Αλλά η κτηνωδία που δείχνουν τα μέλη ενός φανατικού πλήθους είναι απρόσωπη και ανιδιοτελής. Εξασκείται για το συμφέρον, ή το υποτιθέμενο συμφέρον του συνόλου. Και δε συνεπάγεται μονάχα την ετοιμότητά τους να σκοτώσουν, αλλά και να σκοτωθούν στο όνομά της. Μ’ άλλα λόγια, η αυτοεπιβεβαιωτική συμπεριφορά της ομάδας στηρίζεται πάνω στην αυτοϋπερβατική συμπεριφορά των μελών της, πράγμα που συχνά συνεπάγεται τη θυσία όχι μόνο των προσωπικών συμφερόντων τους, αλλά και της ίδιας τους της ζωής στα συμφέροντα της ομάδας. Για να το θέσουμε απλά, ο εγωτισμός της ομάδας τρέφεται από τον αλτρουισμό των μελών της» (ο.π. σελ. 190).

Ο Άρθουρ Καίσλερ δεν μπορεί να πιστέψει πως γίνεται σε όλες τις χώρες να έχουν φουντώσει τα πιο σατανικά πάθη της ανθρώπινης καρδιάς στ’ όνομα της θρησκείας, χωρίς να κλονίζεται η πίστη των πιστών της. Κατέληξε όμως ότι «η φλέβα παραίσθησης που διατρέχει την ιστορία μας» σίγουρα πρέπει «να οφείλεται σε κάποια ενδημική μορφή παράνοιας που είναι ενγενής στα κυκλώματα του ανθρώπινου εγκέφαλου» (ο.π. σελ. 180- 182).
Αυτή η φλέβα παράνοιας ώθησε τον άνθρωπο να ταυτίσει την πορεία της ζωής του με τον αγώνα για τη σωτηρία της ψυχής του. Ή για να το πούμε διαφορετικά, ο αγώνας για τη σωτηρία της ψυχής ώθησε τον άνθρωπο σε τούτη την παράνοια. Είχε δίκιο ο φυσικός Χ. Μπόντι που θεωρούσε τη θρησκεία «σοβαρό και καθ’ έξιν κακό» αφού η πίστη, όπως έλεγε, «αναγκάζει τους καλούς να εκτελούν πράξεις ανείπωτης φρίκης».

Να ένα παράδειγμα ταύτισης «Όταν συμπονάτε το μικρό Όλιβερ Τουίστ, αισθάνεστε σαν συνέπεια αυτής της συμπόνιας τη διάθεση να πνίξετε το Φάγγιν με τα ίδια τα χέρια σας. Η συμμετοχή είναι μία αυτοϋπερβατική, καθαρκτική εμπειρία. Αλλά μπορεί να ενεργήσει σαν ένας φορέας οργής – η οργή σαν μία συγκίνηση υποκατάστατη, συνειδητοποιημένη για το λογαριασμό κάποιου άλλου, συνειδητοποιούμενη όμως στ΄ αλήθεια».
Αλήθεια και μόνο στη σκέψη μια τέτοια συμπεριφορά θα σας κατάτασσε στους ειδεχθείς εγκληματίες, παρότι εσείς οι ίδιοι νιώθετε ότι σαν ηθικά όντα κάνετε το καθήκον σας, έτσι δεν είναι;
Έτσι ακριβώς νιώθει ο χριστιανός όταν σκοτώνει έναν αλλόθρησκο γιατί ξέρει ότι και κείνος έτσι σκέφτεται γι αυτόν. Τι οπλίζει το χέρι του μουσουλμάνου ή τι τον αναγκάζει να ζωστεί τα εκρηκτικά, αν δεν πιστεύει στον θεό;
Η αγανάκτηση μπορεί να είναι δικαιολογημένη, όμως, οι εκδηλώσεις γίνονται πιο άγριες γιατί είναι απρόσωπες και υπερβαίνουν το εγώ. Τότε παραδίδεται κανείς σ’ αυτές με καθαρή συνείδηση.

Μαζί με τη σύναψη των ταυτιστικών σχέσεων πιστού και θεού, αν αναλογιστεί κανείς και το κεντρί της προσωπικής προσβολής, που ξεσηκώνει ο εγωισμός και οι αιρετικές διαμάχες ανάμεσα στους πιστούς, θα έχει μια ολοκληρωμένη γνώμη, τι οπλίζει το χέρι του ανθρώπου παράλληλα με την κήρυξη του «αγαπάτε αλλήλους».
«Στο θρίαμβο της δύναμης της φαντασίας του νου μας οφείλουμε το ότι χύνουμε ποτάμια δακρύων για μία Άννα Καρένινα που δεν υπάρχει παρά σαν μελάνι πάνω σε ένα χαρτί, ή σαν μία σκιά πάνω στην οθόνη» λέει ο Καίσλερ και η διαφορά του πιστού που διαβάζει την Καινή Διαθήκη δεν είναι μεγάλη. Τα ίδια δάκρυα πλημμυρίζουν τον πιστό, είτε βρίσκεται μπροστά στο τάφο του Άδωνη, είτε του Όσιρη ή του Χριστού. Μάλλον, οι εποχές, αλλάζουν μόνο τα ονόματα. Το παραμύθι είναι το ίδιο πάντα.
Οι ίδιες ψευδαισθήσεις ελέγχουν τον πιστό, έρμαιο της συμπαθητικής μαγείας.
Από κει και πέρα η βίαιη συμπεριφορά που φτάνει μέχρι το ειδεχθές έγκλημα δεν απέχει και πολύ. Αντίθετα, το ξεπερνάει κιόλας.
Μα, απώτερος σκοπός δεν είναι αυτός, θα αντιταχθεί σήμερα ο πιστός!
Ναι, σίγουρα, όμως δεν ξέρεις σε τι σενάριο θα παίξεις όταν ο σκηνοθέτης του Συστήματος αποφασίσει και συ είσαι έτοιμος να το εκτελέσεις!
Να γιατί η θρησκεία είναι η δύναμη της εξαπάτησης στην οποία, κάθε αλλοτριωμένος νους, είναι έτοιμος να υποδουλωθεί!

1 Μαΐ 2011

Η διαφωνία δεν είναι καβγάς!


Μετά από τρία χρόνια λειτουργίας αυτού του ιστότοπου έχω αποκομίσει πολύτιμη εμπειρία για τις σχέσεις των ανθρώπων που δεν θα την είχα διδαχθεί από κανένα βιβλίο. Αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο και συνάμα με δίδαξε είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αδυνατούν να ξεχωρίσουν την διαφωνία από τον καβγά! Είναι πολύ λυπηρό αυτό γιατί σε κάνει εριστικό, αντιδημοκρατικό και στην υπερβολή απάνθρωπο. Δεν σου επιτρέπει να κάνεις διάλογο. Δεν σου επιτρέπει να εκφραστείς και να ανταλλάξεις γνώμες. Σε κάνει εσωστρεφή κι εγωιστή. Σου απαγορεύει να διευρύνεις τους ορίζοντές σου, να δεις παραέξω ή να δεις τι κρύβει ο άλλος μέσα του.
Όλα αυτά σε προσωπικό επίπεδο. Όμως οι προεκτάσεις αυτής της συμπεριφοράς, μπορούν να εντοπιστούν και στο σύνολο, στην κοινωνία, ανάμεσα σε υποστηρικτές ομάδων, εθνών και θρησκειών. Είναι περίεργο και ειρωνικό, μια ανυστερόβουλη φροντίδα για την ομάδα μέσα στην οποία είμαστε ταγμένοι με ανιδιοτέλεια να καταλήγει σε εγωιστική συμπεριφορά επιβεβαιώνοντας την φιλαυτία και τον φονταμενταλισμό μας. Τώρα ξέρω, σας μπέρδεψα. Όμως όταν το ξεκαθαρίσω θα αντιληφθείτε ότι πράγματι, οι τάσεις αυτές βρίσκονται μέσα μας και μας εξουσιάζουν με έναν ειρωνικά και πραγματικά παράξενο τρόπο.

Αυτές οι τάσεις που σε δένουν με την ομάδα, ταυτόχρονα σε απομακρύνουν απ όλους τους άλλους, που ανήκουν σε μια διαφορετική, κάνοντάς σε επιθετικό μαζί τους. Σε κάνουν εγωιστή και αυταρχικό, γιατί γίνεσαι εύκολα εριστικός με ό,τι δεν σου αρέσει. Αφοσιωμένος στην ομάδα νιώθεις το χρέος να αποκαταστήσεις ότι κατά τη γνώμη σου αντιτίθεται στα πιστεύω σου. Το νιώθεις σαν καθήκον και προσπαθείς να επιβληθείς και να κτυπήσεις το «κακό», πάντα για το καλό της ομάδας, αν και στην πραγματικότητα κάνεις ακριβώς το αντίθετο.
Οι περισσότεροι άνθρωποι λοιπόν είναι εριστικοί γιατί μπερδεύουν τη διαφωνία με τον καβγά. Νομίζουν ότι έτσι γίνεται ο διάλογος, αν διαφωνείς, καβγαδίζοντας. Κάτι σαν να πουλάς μαγκιά, οργίζοντας και βρίζοντας. Τότε είσαι έτοιμος ακόμα και να χειροδικήσεις. Διάσπαρτα λοιπόν τα σχόλια σε τούτο το χώρο από τέτοιους εριστικούς ψευτόμαγκες που αντί να διαλεχθούν και να εκφράσουν τη γνώμη τους, μη έχοντας επιχειρηματολογία, πολύ περισσότερο το ύφος του πολιτισμένου ανθρώπου, φέρονται σαν άγριοι που μοιράζονται το θήραμα. Προτιμούν να βρίζουν χυδαία πολλές φορές εκτονώνοντας το μίσος που φωλιάζει μέσα τους.
Γιατί;
Εσείς τι λέτε να φταίει;
Ας αφήσουμε τους εγωισμούς και ας μιλήσουμε έξω από τα δόντια.
Όταν διαλεγόμαστε με κάποιον δεν του δείχνουμε τα δόντια αλλά την γνώμη μας. Εκφράζουμε τη σκέψη μας, χωρίς προσωπικούς χαρακτηρισμούς, χωρίς να μειώνουμε τον συνομιλητή μας. Απλά εκφράζουμε, με επιχειρήματα, την γνώμη μας, ακόμα κι όταν ο άλλος έχει περισσότερα επιχειρήματα από μας. Τότε αφήνουμε πρόσκαιρα το θέμα και αναζητούμε επιχειρήματα. Δεν λύνουμε τις διαφορές μας καβγαδίζοντας. Δεν ανυπομονούμε να κερδίσουμε εδώ και τώρα. Πρέπει να μάθουμε και να χάνουμε. Σε μια τέτοια κουβέντα κερδισμένος είναι πάντα… ο χαμένος! Το έχετε σκεφτεί αυτό; Μμ, μάλλον εγωιστές θα είστε! Βρείτε μια πρόφαση και αποχωρήστε λέγοντας πως «θα το ψάξετε» σκεφτείτε μήπως και ο συνομιλητής σας έχει δίκιο. Στο θέμα της θρησκευτικής πίστης αυτό είναι δύσκολο, δεν λέω, αλλά κάποτε κρίνετε σαν δικαστής. Έχετε στοιχεία, άσχετα με το τι πιστεύετε, δεχτείτε την ήττα. Όλοι οι αγώνες δεν μπορεί να κερδίζονται!! Κάποιοι πρέπει να χαθούν.

Μμ, νομίζω μόλις αγγίξαμε το θέμα: Από τη μια ο εγωισμός μας αναζητά τη νίκη κι απ’ την άλλη προσπαθούμε να μειώσουμε τον συνομιλητή μας.
Αυτό ακριβώς είναι που προκαλεί τον καβγά σε έναν διάλογο.
Γιατί;
Γιατί τον διάλογο κάποιοι τον θεωρούν αναμέτρηση και στην αναμέτρηση αυτή θέλουν νικητές να είναι οι ίδιοι. Αδυνατούν να εννοήσουν την διαλεκτική τέχνη και στην προσπάθειά τους να επιβάλουν τη δική τους γνώμη είναι έτοιμοι για όλα. Αρχίζουν με ειρωνεία, συνεχίζουν με πρόκληση, μετά βρίζουν κόσμια και πριν εκτραπούν για να οδηγηθούν στα χέρια, χαρακτηρίζουν τον συνομιλητή τους έτσι ώστε να τον μειώσουν όσο μπορούν. Αν δεν έχουν την δυνατότητα να σε κτυπήσουν τότε η απειλή είναι η ενδεδειγμένη οδός.
Να πού βρίσκεται το κακό. Ακριβώς εκεί που αρχίζει ο διάλογος και απ’ ότι φαίνεται ένας τέτοιος «διάλογος» δεν καταλήγει πουθενά, παρά μόνο στον καβγά. Με λίγα λόγια ο διάλογος φαίνεται να έχει τις ρίζες του στο πεζοδρόμιο και το γήπεδο όπως κάποτε η διαφωνία άρχιζε και τελείωνε στην αρένα και τον Ιππόδρομο. Εκλαϊκευμένα, αυτό ακριβώς δείχνουν τα σχόλια κάποιων: ποδοσφαιροποίηση της λογικής.
 
Λίγο πιο πάνω έκανα λόγο για την απομάκρυνση ανάμεσα στους συνομιλητές αναφέροντας ότι γι αυτήν την απομάκρυνση φταίει η ομάδα.
Η προσκόλληση σε αυτήν είναι το Α και το Ω. Δεν μας ενδιαφέρουν άλλες γνώμες παρά μόνο η δική μας, αυτή που μας επιβεβαιώνει σαν μέλη της ομάδας. Όσο πιο δυνατή η υποστήριξη σ’ αυτήν, τόσο περισσότερο μας αναδεικνύει σαν πιστούς ταυτίζοντάς μας με την ομάδα. Η πίστη εδώ δεν αναφέρεται μόνον με την λατρευτική έννοια αλλά σαν λογική πεποίθηση του νου και αφορά μία φιλική σχέση, μια οικογενειακή υπόθεση, μία διένεξη για αθλητική ομάδα ή ένα κόμμα. Ομάδα όπου ο πιστός ζεύεται σαν ζώο στο ζυγό. Τα ίδια αποτελέσματα έχει όταν η ομάδα γίνει το έθνος που ανήκουμε ή τέλος η θρησκεία που λατρεύουμε.
Η ιεραρχία που αράδιασα αυτές τις ομαδοποιήσεις δεν ήταν τυχαία. Μπορεί να θυσιάσει κανείς ακόμα και τη ζωή του, υπερασπίζοντας ένα φίλο, το έθνος ή την θρησκεία του. Όσο όμως η ιεραρχία ανεβαίνει τόσο ευκολότερα μπορούμε να θυσιάσουμε κάτι. Η θυσία αυτή απαιτεί ένα αγαπημένο πράγμα ή ένα πρόσωπο.
Ξέρω, το τραβάω λίγο μακρύτερα, αλλά έτσι θα κατανοήσουμε τι σημαίνει ταύτιση με την ομάδα. Ας κάνουμε λίγη ψυχολογία εδώ.

Η συμπεριφορά του ανθρώπου κατευθύνεται από δύο τάσεις, μία εγωιστική τάση που μας επιβεβαιώνει σαν άτομα (αυτοεπιβεβαιωτικές τάσεις) και μία κοινωνική τάση που μας ολοκληρώνει σαν μέρη ενός πλατύτερου συνόλου (ολοκληρωτικές τάσεις). Η πρώτη μας ελέγχει εγωιστικά και αυταρχικά. Εδώ κυριαρχεί το ατομικό συμφέρον. Η δεύτερη τάση καθοδηγεί το άτομο στα συμφέροντα της ομάδας και του συνόλου στην οποία ανήκει.
Αν θα έπρεπε να κάνω μία υπερβολή για να δώσω έμφαση στις τάσεις αυτές θα έλεγα ότι οι αυτοεπιβεβαιωτικές τάσεις εξωθούν ένα άτομο στην παραβατικότητα αφού προκειμένου να εκφράσει το προσωπικό του συμφέρον βρίσκεται αντιμέτωπος με τη θέληση των πολλών και το σύνολο της κοινωνίας. Η ατομική επιθετικότητα και οι εγωιστικές παρορμήσεις, εδώ, μονοπωλούν.
Όμως οι ολοκληρωτικές τάσεις είναι εκείνες που τον δένουν με την ομάδα, τόσο που στα ανώτερα ιεραρχικά στάδια το "εγώ" χάνεται και η συμπεριφορά του ατόμου γίνεται αλτρουιστική ή για να το θέσω διαφορετικά, γκεσταλτική.
Η πρώτη τάση, δεν χρειάζεται ρώτημα, είναι ενστικτώδης και επιθετική. Η δεύτερη ορθολογιστική και συναισθηματική που σε ταυτίζει με την ομάδα.

Ο Άρθουρ Καίσλερ στην τριλογία του (Υπνοβάτες, Πράξη της Δημιουργίας, Ένα φάντασμα στη Μηχανή) αναλύει με το απαράμιλλο φιλοσοφικό-επιστημονικό και λογοτεχνικό λόγο του τις αντιφάσεις μεταξύ ενστικτώδους και ορθολογιστικής σκέψης. Πραγματικά, μέσα του ο άνθρωπος έχει ένα φάντασμα που τον ελέγχει, μέσα από τις αντιφάσεις της δαιδαλώδους σκέψης του. Στα βιβλία του, όπως και ο ίδιος επισημαίνει, στον πρόλογο του βιβλίου του "Φάντασμα στην Μηχανή" αναλύει με μοναδικό τρόπο την δημιουργικότητα και την παθολογία του ανθρώπινου νου που είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η πρώτη είναι αυτή που αναδεικνύει το μεγαλείο μας και η δεύτερη εκείνη που μας πισωγυρίζει πίσω στην ζωώδη μας φύση.
Σας μπέρδεψα;
Λίγο ακόμα και θα ξεμπερδευτείτε. Πάντα ήθελα να κάνω αυτήν την ανάλυση, αλλά δεν ήξερα πώς. Πώς να πεις τόσα πολλά μέσα σε λίγες γραμμές... 
Ας μπούμε πάλι στο θέμα.
Ποιες τάσεις συμπεριφοράς σας φαίνονται υγιείς, πολιτισμένες και ανθρώπινες;
Όλοι θα συμφωνήσουν, οι δεύτερες. Ποιες είναι εκείνες που μας πισωγυρίζουν και προκαλούν τα μεγαλύτερα δεινά; Λίγοι θα πουν "οι δεύτερες". Εκείνες δηλαδή της ολοκλήρωσης. Γιατί εκείνες μας ολοκληρώνουν σαν κοινωνικές οντότητες. Μας ταυτίζουν με την ομάδα, με το σύνολο, με την κοινωνία ολόκληρη. Οι περισσότεροι θα απαντούσαν "οι πρώτες"
Αχ, έτσι θα έπρεπε να ήταν…
Αλλά δεν είναι!

Οι κίνδυνοι της ταύτισης με την ομάδα περικλείουν κινδύνους για τα μέλη από τη μία και για την ίδια την ομάδα από την άλλη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι οι πρώτες είναι καλύτερες.
Όμως για να μη σας κουράσω τώρα, ας σας αφήσω να εμπεδώσετε όσα σας είπα και στην επόμενη ανάρτηση θα σας λυθούν οι απορίες απαντώντας και στο ερώτημα, πώς γίνεται και ό,τι μας ωθεί προς την ένωση, την ομάδα και το σύνολο για ένα Μεγάλο Σκοπό να γίνεται μπούμερανγκ και να μας καταβαραθρώνει πισωγυρίζοντας στην άγρια και ενστικτώδη φύση μας. Τότε θα αντιληφθείτε, γιατί εκείνοι που ανήκουν σε μια ομάδα, έθνος ή θρησκεία είναι τόσο επιθετικοί και άγριοι που μόνο πολιτισμένα όντα δεν δείχνουν.




Το πιάσετε, φαντάζομαι, το υπονοούμενο και το νόημα της επόμενης ανάρτησης, έτσι δεν είναι;

Διαβάστε στην επόμενη ανάρτηση «Το παράδοξο της ταύτισης με την ομάδα»

Τα βιβλία μου

Τα βιβλία μου
Ο ΝΕΟΣ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ανθολογία 5 διηγημάτων Ε.Φ. (2019 σελ. 204) Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ

Τα βιβλία μου

Τα βιβλία μου
ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (2014 σελ. 306) Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ

Τα βιβλία μου

Τα βιβλία μου
ΧΑΛΚΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ (2010 δοκίμιο 608 σελίδες) Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ

Τα βιβλία μου

Τα βιβλία μου
Η ΚΤΗΝΩΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΑΣ (1998 μυθιστόρημα 348 σελίδες) Εξαντλημένο. Λίγα κομμάτια μόνο στο βιβλιοπωλείο "Βιβλιοχαμός" Μαυροκορδάτου 7 Αθήνα σε προσιτή τιμή. Τηλέφωνο 2103824629

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ

1. Οι θρησκείες, το είπαμε πολλές φορές, δεν ενώνουν τους ανθρώπους. Τους χωρίζουν.

Λαίλαπα για την ανθρωπότητα οι θρησκείες, δηλητηριάζουν τη ζωή!

Όπως έλεγε και ο Βολτέρος «Εκείνοι που μπορούν να σε κάνουν να πιστέψεις σε ανοησίες, μπορούν να σε κάνουν να διαπράξεις και εγκλήματα»!

2. Διαβάστε στο άλλο blog Τετραφάρμακος, το επίκαιρο άρθρο Υπάρχει ζωή πριν το θάνατο;


3. Στο έτερο blog «Ας φιλοσοφήσουμε για τη φιλία» αναρτήθηκε νέο θέμα «Για τη φιλία και τη ζωή σύμφωνα με τον Επίκουρο»

4. Πρόσκληση για δράση: αιτήσεις κατάργησης προσευχής και θρησκευτικών συμβόλων στα σχολεία

5. Να και μια είδηση που ενδιαφέρει: Παιδική κατασκήνωση για...άθεους

Επιτέλους υπάρχει επίθεση στην οπισθοδρόμηση!

6. Αντικαταστήστε άχρηστες θρησκευτικές γιορτές με ουσιαστικές γιορτές που εξυψώνουν τον άνθρωπο και την αλήθεια!

Απολαύστε το Children of Evolution και την «Ημέρα της Εξέλιξης» σαν μια πιθανή γιορτή που δεν θα αργήσει να γιορταστεί απ’ όλους μας!

7. Επίσης μην ξεχάσετε κι αυτό: Is This The Real Thing


Σχολιάστε το blog στο σύνολό του

Σχολιάστε το blog στο σύνολό του
Κάντε κριτική, πέστε τη γνώμη σας. Πείτε τη γνώμη σας άφοβα, ελεύθερα, ξάστερα!
Λόγω μεγάλου αριθμού σχολιαστών, παρακαλώ στο τέλος των σχολίων επιλέξτε Νεώτερο ή πατήστε εδώ.





Χριστιανικοί Βανδαλισμοί

Δείτε το λογοκριμένο κομμάτι της ταινίας του Κώστα Γαβρά για τους βανδαλισμούς των Χριστιανών επί της Ζωοφόρου του Παρθενώνα ΕΔΩ.

Ντοκιμαντέρ του Bill Maher Religulous 1 έως 11 με ελληνικούς υπότιτλους

Δείτε το Ντοκιμαντέρ του Bill Maher με ελληνικούς υπότιτλους. Αν δεν εμφανίζονται υπότιτλοι, πατάτε το άσπρο τρίγωνο κάτω δεξιά ενώ παίζει το video και στην στήλη που εμφανίζεται ενεργοποιείτε τους υπότιτλους πατώντας το κουμπί CC. Καλή διασκέδαση. Religulous 1 Religulous 2 Religulous 3 Religulous 4 Religulous 5 Religulous 6 Religulous 7 Religulous 8 Religulous 9 Religulous 10 Religulous 11 …και μια μικρή συνέντευξη του Richard Dawkins στον Bill Maher για όλα

Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ - Richard Dawkins

Παρακολουθήστε τις βλαβερές συνέπειες της θρησκείας μέσα από πέντε μικρά video του Richard Dawkins (μέσω paratiritis7's Channel) Αν δεν εμφανίζονται οι ελληνικοί υπότιτλοι ενεργοποιήστε τους με το κουμπί στη δεξιά κάτω πλευρά της οθόνης. Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ video: 1-5