22 Μαΐ 2023

Το πείραμα στην επιστήμη

Μετά από όλα αυτά που είπαμε καλό είναι να ξέρουμε πώς η επιστημονική έρευνα φτάνει στη αλήθεια και η επιστημονική κοινότητα αποκτά γνώση. Η μέθοδος που ακολουθεί είναι μια σειρά ενεργειών που μετά το πείραμα βγάζει τα συμπεράσματα και λέγεται πειραματική μέθοδος. Θα μου πείτε «σιγά το νέο που μας είπες»! Ξέρετε, αυτόν τον ισχυρισμό τον λένε και τον πιστεύουν ακόμα και εκείνοι που είναι αντίθετοι με τον επιστημονικό τρόπο έρευνας, οι ιδεαλιστές που είναι πεπεισμένοι για τις ιδέες που απέκτησαν εκ πεποιθήσεως και οι τσαρλατάνοι που οικειοποιούνται την επιστημονική έρευνα χωρίς να έχουν τα επιστημονικά εφόδια. Οι πρώτοι αντιστρέφοντας την ιδέα με την αντικειμενικότητα, αυτοί δηλαδή που θεωρούν το πνεύμα ουσία και όχι διεργασία και οι ψευδοεπιστήμονες που ακόμα και όταν ισχυρίζονται ότι φτάνουν στο πείραμα δεν ακολουθούν πιστά την επιστημονική μεθοδολογική αναπαραγωγή του φαινομένου που παρατηρούν. Οι πρώτοι αφορούν το φιλοσοφικό τρόπο σκέψης σε νοητικό επίπεδο. Οι δεύτεροι αφορούν το πρακτικό που το διαστρεβλώνουν προκειμένου να αποδείξουν αυτό που πίστευαν πριν το πείραμα. Για το πώς πρέπει να γίνεται το πείραμα και πότε αυτό εκφράζει μια αλήθεια που έκτοτε θα γίνει επιστημονική γνώση και θα στηρίζει μια θεωρία, έχουν γραφτεί τόμοι ολόκληροι που αναφέρονται σε πολλές μεθοδολογίες και εκφράζουν και την παραμικρή λεπτομέρεια. Όμως σε ένα μικρό άρθρο σαν αυτό, πρέπει να επικεντρωθούμε στην ουσία του θέματος, εκφράζοντας μια γενική άποψη.

Το πείραμα αρχίζει με μια υπόθεση στην οποία πρέπει να ελέγξουμε την σχέση αιτίου και αποτελέσματος σαν δυο μεταβλητές, της ανεξάρτητης αρχικής αιτίας που θα μας οδηγήσει σε ένα εξαρτημένο αποτέλεσμα, στο οποίο πρέπει να ελεγχθούν και τυχόν νέες μεταβλητές που τυχών θα προκύψουν.

Στο πείραμα, με λίγα λόγια, προσπαθούμε να αναπαραγάγουμε ένα φαινόμενο ώστε οι αιτίες και το αποτέλεσμα που θα προκαλέσουν να εξακριβώνουν τη φύση των νόμων και όχι της θέλησής μας, επειδή αυτό μας συμφέρει. Δυστυχώς, ακόμα και επιστήμονες, προκειμένου να εκδώσουν μια μελέτη συχνά αλλοιώνουν τα δεδομένα προκειμένου να συναγάγουν τα αποτελέσματα που επιθυμούν. Φυσικά, αυτό δεν λέγεται επιστήμη. Το επιστημονικό πείραμα έχει ισχύ και αποτελεί απόδειξη μιας θεωρίας όταν διεξάγεται πολλές φορές και πάντα εξάγονται τα ίδια αποτελέσματα που επιβεβαιώνουν στο ακέραιο τους φυσικούς νόμους. Η απάτη δεν λέγεται επιστήμη. Ούτε η διαίσθησή μας πολλές φορές είναι αξιόπιστη όταν δεν υπόκειται σε εξονυχιστικό πειραματικό έλεγχο.

Οι άνθρωποι συστηματικά σφάλλουν και ποτέ δεν πρέπει η ψευδαίσθηση που έχουμε να ορίζει τις πεποιθήσεις μας, όσο και σιγουριά να μας δίνει, χωρίς πειραματικό έλεγχο. Δείτε στην εικόνα τα δυο τραπεζάκια. Ποια περίπου λέτε να είναι η αναλογία του μήκους προς πλάτος του καθενός; Απλά με το μάτι, για να αντιληφθείτε πόσο η ψευδαίσθηση μπορεί να σας διαστρεβλώσει τη ιδέα που έχετε για τον κόσμο.

Πάρτε τώρα έναν χάρακα και μετρήστε τα. Αυτό λέγεται πείραμα. Παραδόξως θα διαπιστώσετε ότι έχουν το ίδιο μήκος. Όσες φορές και να τα μετρήσουμε, πάντα θα διαψεύδονται οι εντύπωση των αισθήσεών μας γιατί πρόκειται για ψευδαίσθηση.

Αυτό δεν σημαίνει ότι κάτι πάει στραβά με εμάς σαν ανθρώπους, αλλά ότι η κατανόησή μας για την ανθρώπινη συμπεριφορά μπορεί να βελτιωθεί κατανοώντας πώς συστηματικά οι άνθρωποι σφάλλουν και πριν αποκομίσουμε μια γνώμη πρέπει να στηριζόμαστε στα πειραματικά αποτελέσματα. Αυτό επιτάσσει η επιστημονική έρευνα σε αντιδιαστολή με τις προκαταλήψεις μας που στηρίζονται σε ψευδαισθήσεις!

Η επιστημολογία, ανάλογα με τη φιλοσοφία που την στηρίζει, διέπεται από την σχετική μεθοδικότητα, όπως είναι το «παράδειγμα» του Κουν ή η διαψευσιμότητα του Πόπερ.

Ο πρώτος στάθηκε στον επαναστατικό τρόπο με τον οποίο προοδεύει η επιστήμη και που ισοδυναμεί με την αντικατάσταση ενός παλαιού «Παραδείγματος» με ένα νέο όταν το παλαιό δεν συμβιβάζεται με την εξέλιξη της επιστήμης. Αντίθετα ο Πόπερ θεωρεί πιο χρήσιμη μια επιστημονική θέση όταν είναι διαψεύσιμη, δηλαδή όταν μπορεί να ελεγχθεί και να αποδειχτεί λανθασμένη από τον οποιοδήποτε.

Αντιλαμβάνεστε ότι και οι δυο φιλοσοφίες αποσκοπούν στον επαναλαμβανόμενο έλεγχο μέχρι να αποδειχθεί, αν αποδειχθεί, ότι βάσει των νέων στοιχείων η παλιά θεωρία πρέπει να τροποποιηθεί ή ακόμα και να εγκαταλειφθεί. Να γιατί πρέπει να υποστηρίζουμε ότι η αλήθεια δεν πρέπει να είναι ποτέ, μα ποτέ απόλυτη και προσιτή μόνο σε κάποιους, μα σε όλους ώστε συνεχώς να ελέγχεται από σφάλματα που μπορούν να προκύψουν, και λόγω «παραδείγματος» και λόγω απάτης.

Πιο πάνω τόνισα ότι και επιστήμονες, προκειμένου να εκδώσουν μια μελέτη συχνά παραποιούν μαγειρεύοντας τα δεδομένα προκειμένου να συναγάγουν τα αποτελέσματα που επιθυμούν. Φυσικά και αυτό δεν λέγεται επιστήμη, αλλά απάτη που αποσκοπεί στην ιδιοτέλεια και λέγεται πότε «απηχήτιδα» και πότε «νομπελίτιδα» ή κοινώς «λογοκλοπή», αποτέλεσμα επινόησης νέων θεωριών μέσω πλαστογραφίας και απάτης όταν κανείς στηρίζεται σε έρευνες άλλων επινοώντας θεωρίες «εκ του μηδενός» προκειμένου να απασχολεί σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά την επιστημονική κοινότητα με το όνομά του. Η φήμη τέτοιων απατών δεν αντέχει στο χρόνο, αφού αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθεί η λογοκλοπή. Βλέπεις η διαψευσιμότητα έχει μεγαλύτερη δύναμη από το Απόλυτο των θρησκειών που μπορεί για αιώνες και χιλιάδες χρόνια να εξαπατούν, όμως ποτέ δεν θα αποδειχτεί τίποτα εξ όσων παραδέχονται οι μυθολόγοι. Οι θρησκευτικοί μύθοι θα παραμένουν εσαεί μύθοι πείθοντας μόνο τους αφελείς πιστούς επειδή η θρησκεία δεν στηρίζεται σε αξιόπιστους και επιβεβαιωμένους νόμους και πρακτικές που δίνουν μια ολοκληρωμένη αντίληψη της πραγματικότητας, όπως η επιστήμη, παρά στηρίζοντας τα δόγματά της σε εικασίες και υποθέσεις επαφιόμαστε στην πίστη και τη θέληση. Το ότι μια θρησκεία ζει αιώνες δεν σημαίνει ότι είναι σωστή, αλλά ότι επιβιώνει επειδή την στηρίζουν αφελείς, που δεν ακολουθούν καμιά επιστημονική μεθοδολογία, αλλά την πίστη τους, όπως ένας αφελής πιστεύει επειδή έτσι του αρέσει.

Η επιστήμη, πρέπει να το καταλάβουμε, δεν είναι δογματική. Όταν τα δεδομένα δείχνουν ότι κάποιο φαινόμενο δεν ισχύει, τότε οι επιστήμονες αναθεωρούν τις απόψεις τους με βάση τα νέα δεδομένα. Έτσι, η επιστήμη έχει την ικανότητα να αυτοδιορθώνεται! Βέβαια πάντα θα υπάρχουν κάποιοι επιστήμονες που θα διαφωνούν με την πλειοψηφία των συναδέλφων τους. Η διαφωνία κάποιων διακεκριμένων ή μη επιστημόνων δεν καθορίζει την επιστημονική ομοφωνία ούτε την διαψεύδει. Η ομοφωνία των επιστημόνων καθορίζεται από τα πορίσματα του συνόλου των επιστημονικών δημοσιεύσεων, της επιστημονικής κοινότητας δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες μελέτες και τη γνώση που έχει προστεθεί. Γι αυτό η επιστημονική ομοφωνία μπορεί να αλλάζει, δίνοντας φαινομενικά την αντίληψη του διχασμού της επιστημονικής κοινότητας, χωρίς αυτό να ισχύει! Βέβαια δεν λείπουν και οι απατεώνες που διψούν για φήμη και δημοσίευση του ονόματός τους. Όμως αυτό δεν έχει καμιά σχέση με την επιστήμη. Αργά ή γρήγορα η αλήθεια αποκαλύπτεται και η απάτη ή το λάθος θα αναθεωρηθεί από το σωστό και το επιβεβαιωμένο. Η απόδειξη και το πείραμα είναι τα καθοριστικά εργαλεία της επιστήμης που κάνουν την διαφορά καταδεικνύοντας όχι μόνο την μυθολογική αφέλεια που σαν αφετηρία στέκεται αμετακίνητη αιώνες στο χρόνο, αλλά μέχρι την επιστημονική ημιμάθεια σαν προϊόν ιδεολογικής αγυρτείας που ακόμα και στις μέρες μας κάποιοι την χρησιμοποιούν. Όπως λέει και ο Ευτύχιος Μπιτσάκης «η ιδεολογική ιδιοποίηση των επιστημονικών θεωριών δεν είναι φιλοσοφικά νόμιμη». Το ζήτημα της ψυχής, που σε αυτό στηρίζεται όλο το ιδεολογικό εγχείρημα των θρησκειών εμφανίζεται σε όλους τους καθυστερημένους λαούς που όσο ξυπνούν τόσο τα μυστικιστικά και μυθολογικά επιχειρήματα χάνουν σε αξιοπιστία και απορρίπτονται σαν αντιεπιστημονικές βλακείες. Μια άυλη ψυχή δεν μπορεί να έχει βάρος, ούτε να αλληλεπιδρά με την ύλη. Η αντιφατικότητα κτυπάει κόκκινο! Όμως ας πιάσουμε την επιμέρους απάτη, που και αυτή χρησιμοποιείται από «επιστήμονες» όμως μόνο επιστήμη δεν είναι.   

Το κρανίο του Πίλτνταουν αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα «επιστημονικής» απάτης που έμεινε στην ιστορία.

Το 1912 ο Charles Dawson, ένας ερασιτέχνης παλαιοντολόγος ανακοίνωσε την ανακάλυψη ενός κρανίου που, όπως ισχυρίστηκε, ανήκε σ έναν ενδιάμεσο κρίκο του ανθρώπου και του πιθήκου που είχε ηλικία 500.000 ετών. Τον ίδιο χρόνο ο Arthur Woodward, παλαιοντολόγος από το τμήμα γεωλογίας του βρετανικό Μουσείου κλήθηκε από τον Dawson να τον βοηθήσει. Ο Woodward επιβεβαίωσε τους ισχυρισμούς του Dawson. Πραγματικά επρόκειτο, όπως είπαν, για τον χαμένο κρίκο που υποτίθεται έλειπε, το ενδιάμεσο στάδιο που αποδείκνυε την εξελικτική σχέση μεταξύ ανθρώπου και πιθήκων. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν 40 χρόνια, όταν ερευνητές από το Βρετανικό Μουσείο κάνοντας αυστηρές έρευνες για το τεχνούργημα διαπίστωσαν την πλαστότητα. Ο Αμερικανός ανθρωπολόγος JS Weiner απέδειξε ότι αν το πάνω μέρος του κρανίου ήταν 50.000 ετών, η κάτω γνάθος …ήταν το πολύ 100 ετών και μάλιστα όχι από άνθρωπο αλλά από ουρακοτάγκο και η οποία είχε επιστρωθεί με μια χημική ουσία για να φαίνεται μεγαλύτερης ηλικίας.

Μέχρι ο Arthur Conan Doyle, ο δημιουργός του Σέρλοκ Χολμς ενοχοποιήθηκε από δημοσιεύσεις στο περιοδικό Science, που φαίνεται αρκετές συμπτώσεις συνηγορούσαν στην συνενοχή του με την υπόθεση του ανθρώπου του Πίλτνταουν που έμεινε στα χρονικά σαν την απάτη που κράτησε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα εξαπατώντας ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα. Σήμερα τα μέσα που διαθέτουμε δεν μπορούν να την εξαπατήσουν για πολύ χρόνο. Γρήγορα οι απάτες ξεσκεπάζονται και οι απατεώνες ξεμπροστιάζονται, αν και δύσκολα να προβεί κανείς σε τέτοιες μεθόδους διακινδυνεύοντας την καριέρα του αν είναι πραγματικά επιστήμονας. 

Τον Φεβρουάριο του 2004 ο κορεάτης βιολόγος και κτηνίατρος Woo-Suk Hwang έλαμψε σαν σταρ στη χώρα του όσο καιρό κατάφερε να πείσει τους πατριώτες του όταν ανακοινώνει στο περιοδικό Science τις «ανακαλύψεις» του στον τομέα της ανθρώπινης θεραπευτικής κλωνοποίησης επειδή οι νόμοι στην χώρα του επέτρεπαν να πειραματιστεί ακριβώς εκεί που στις άλλες χώρες η νομοθεσία απαγόρευε την αναπαραγωγή των πειραμάτων. Ένας χρόνος δεν πέρασε, όταν τον Δεκέμβριο του 2005, κάτω από την πίεση της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, ο Hwang αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι παραποίησε εικόνες και αποτελέσματα. Τα άρθρα του αποσύρθηκαν από το Science.

Στις 30 Ιανουαρίου του 2014 το επιτελείο του 32χρονου Haruko Obokata ανακοινώνει στο έγκριτο περιοδικό Nature μία μέθοδο μετατροπής ενός λεμφοκυττάρου σε πολυδύναμο βλαστοκύτταρο με δυνατότητα να διαφοροποιηθεί σε αμέτρητους τύπους κυττάρων, κάτι που ουδέποτε ως τότε είχε παρατηρηθεί. Μια τέτοια καλλιέργεια θα μπορούσε να αναγεννήσει κύτταρα ώστε να αντικαταστήσουν ιστούς που έχουν υποστεί βλάβη από ασθένεια! Μα και πώς να παρατηρηθεί αφού στις περισσότερες χώρες η έρευνα με βλαστοκύτταρα απαγορεύεται για θρησκευτικούς ηθικούς λόγους, όπως η απαγορευμένη απλή άμβλωση των γυναικών σε πολλές χώρες! Τα αποτελέσματα των πειραμάτων όμως και εδώ κρίθηκαν ανεπαρκή δεοντολογικά για να θεμελιώσουν επιστημονική ειλικρίνεια και ταπεινοφροσύνη χωρίς να μπορούν να επαληθεύσουν την ακρίβεια των δεδομένων. Στις 2 Ιουλίου του 2014 αποσύρονται τα άρθρα από το Nature από ολόκληρη την «επιστημονική» ομάδα που υποστήριζε την άποψη του Obokata και ένα μήνα αργότερα, στις 5 Αυγούστου, ο βιολόγος Yoshiki Sasai βρέθηκε απαγχωνισμένος στις εγκαταστάσεις του κέντρου βιολογίας στο Κόμπε, συντετριμμένος από την ντροπή!

Αυτές και μερικές άλλες περιπτώσεις μαγειρέματος των πειραματικών αποτελεσμάτων αναφέρονται από τον Nicolas Chevassus-Au-Louis στο βιβλίο του «Απάτες στα εργαστήρια».

Συχνά καλούμαι να πάρω θέση επειδή υποστηρίζω με συνέπεια τη θεωρία της σχετικότητας, σε όσους αυθαίρετα ισχυρίζονται ότι στη θεωρία υπάρχει ένα λάθος που αργά ή γρήγορα θα αποδειχτεί, χωρίς να υπάρχει καμιά ένδειξη ότι υφίσταται κάποιο «λάθος». Από το 1905 όσοι έχουν συμφέρον να στηρίξουν τις αντιεπιστημονικές τους απόψεις για την ταχύτητα του φωτός συνωμοτούν να την βγάλουν λάθος. Όχι επιστήμονες, αλλά ημιμαθείς, επειδή οι ταχύτητες των διαστημοπλοίων αποτρέπουν να διανύσουν αποστάσεις ώστε να επιβεβαιωθούν οι επισκέψεις εξωγήινων στον πλανήτη μας! Το ξαναλέω: Δεν προσαρμόζουμε τα πειραματικά δεδομένα με τις επιθυμίες μας, μα τις θεωρίες και τις πεποιθήσεις μας με τα πειραματικά αποτελέσματα όταν επιβεβαιώνουν θεωρίες σαν τη σχετικότητα. Το 2011 το Cern βιάστηκε να αποκωδικοποιήσει δεδομένα που αποδείκνυαν πως τάχα εντοπίστηκαν νετρίνα να κινούνται με ταχύτητες ελαφρώς μεγαλύτερες του φωτός. Τα ενημερωτικά δελτία ειδήσεων έπαιρναν φωτιά κάθε μέρα με την είδηση αυτή ως που ανακάλυψαν ότι τα δεδομένα διαστρεβλώθηκαν λόγω τεχνικών προβλημάτων στις συσκευές μέτρησης των σωματιδιακών επιταχυντών! Κάποιοι ακόμα πιστεύουν ότι εσκεμμένα μπάλωσαν μια… αλήθεια που τους ξέφυγε και αργότερα την διέψευσαν! Τα φαινόμενα συνομωσίας και δυσπιστίας χωρίς την πειραματική συμβολή, μετά από επανειλημμένους πειραματισμούς, μόνο στο χώρο του ιδεαλισμού μπορεί να συμβεί και ανάμεσα σε προκατειλημμένα άτομα που επαναπαύονται από την θρησκευτική τους πίστη.

Το περασμένο Πάσχα στο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων από μια μικρή μερίδα ιερέων, όπως του Σκευοφύλακα του κουβούκλιου που ανάβει το «Άγιο Φως» δηλώθηκε δημόσια ότι το φως το ανάβει ο ίδιος με αναπτήρα! Τι μεγαλύτερη απόδειξη από αυτό; Και όμως, όσο περισσότερο πιστεύανε οι πιστοί ότι θαυματουργά ανάβει η φλόγα, τόσο διέψευδαν τον Σκευοφύλακα ότι… ψεύδεται!

Κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες, ένα πείραμα, θα υποδεικνύει πάντα τα ίδια αποτελέσματα, όταν στηρίζεται σε έναν φυσικό νόμο, ακόμα και αν εκ των προτέρων το θεωρούμε λάθος από ψευδαίσθηση, όπως στο πιο κάτω σύστημα όπου ισορροπεί ένα σφυρί.

Να, πώς ψάχνουμε ένα νέο νόμο, σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Φάινμαν.

Πρώτον, τον μαντεύουμε (Μη γελάτε, αλήθεια λέω)

Στη συνέχεια υπολογίζουμε τις συνέπειες του νόμου που μαντέψαμε.

Για να δούμε αν ο νόμος που μαντέψαμε είναι σωστός πρέπει να δούμε τι θα σήμαινε αυτό και στη συνέχεια συγκρίνουμε τα αποτελέσματα των υπολογισμών μας με τη φυσική πραγματικότητα. Δηλαδή, εξετάζουμε την υπόθεση μας ή την εμπειρία μέσω πειραμάτων για να δούμε αν ισχύει.

Αν η υπόθεση μας δεν επαληθεύεται με το πείραμα είναι λάθος.

Σε αυτή την απλή δήλωση βρίσκεται το κλειδί της επιστήμης. Δεν έχει σημασία πόσο ωραία είναι η υπόθεση σας, δεν έχει σημασία πόσο έξυπνοι είστε, ποιός έκανε την υπόθεση, αν είναι γνωστός επιστήμονας ή όχι. Αν δεν συνάδει με τα πειραματικά στοιχεία είναι λάθος και η συζήτηση τελειώνει εκεί.


Το πείραμα που εκτελείται στο πιο κάτω βίντεο, πάντα θα έχει την ακρίβεια που υποδεικνύει ο πειραματιστής, ακόμα και όταν το εκτελέσει με κλειστά τα μάτια, διακινδυνεύοντας να σπάσει τα δόντια του στην περίπτωση που τα αποτελέσματα το διαφοροποιούν έστω και κατά ένα χιλιοστό! Σύμφωνα με τους νόμους της φυσικής, λοιπόν, αν αφήσουμε μια μπάλα κρεμασμένη από ένα σχοινί χωρίς να της δώσουμε επιπλέον ώθηση δεν θα επιστρέψει σε μεγαλύτερο ύψος από αυτό που ξεκίνησε. Αυτή είναι η αρχή διατήρησης της ενέργειας.

Εδώ δεν υφίσταται καμιά αμφιβολία, αφού η σφαίρα θεωρείται απίθανο να διαγράψει μεγαλύτερο τόξο στην επιστροφή, επιβεβαιώνοντας την αρχή διατήρησης της ενέργειας από τη σχέση βάρους, ταχύτητας και απόστασης διανύσματος της σφαίρας!

Το ξυράφι του Occam αποτελεί μια αρκετά καλή αρχή επίλυσης προβλημάτων σαν την πιο απλή εξήγηση που θεωρείται και η πιο πιθανή, αφού οι πιο απλές εξηγήσεις έχουν και τις λιγότερες παραμέτρους και γι αυτό είναι και οι πιο διαψεύσιμες, άρα και οι πιθανότερες να είναι σωστές.

Γι αυτό λοιπόν, χωρίς τη γνώση των φυσικών νόμων και την διατύπωση της επιστημονικής θεωρίας που στηρίζεται στους νόμους αυτούς, καμιά ερμηνεία δεν μπορούμε να δώσουμε για τα φαινόμενα της φύσης. Στη φύση δεν υπάρχουν θαύματα, αφού αυτά θα διατάραζαν την φυσική λειτουργία του κόσμου αν δεν ήταν συμβατά με την φυσική νομοτελειακή ανάπτυξη του υλικού μας κόσμου. Ο πιστός αδυνατεί να ερμηνεύσει τα φαινόμενα, όταν αγνοεί τους φυσικούς νόμους και πώς λειτουργεί ο κόσμος μας, αποδίδοντας σε κάθε φαινόμενο που έρχεται αντιμέτωπος να προσπαθεί να μπλέξει κάθε φανταστική και υπερβατική δύναμη ώστε να υποκαθιστά τους άγνωστους αιτιακούς συσχετισμούς με τις φανταστικές σχέσεις που επιβεβαιώνουν την δική του πίστη. Προσωποποιεί δηλαδή τα φαινόμενα και τις φυσικές δυνάμεις του μικρού και φτωχού κόσμου του γεμίζοντας τη συνείδησή του με όντα της δικής του φαντασίας. Με αυτά ζει και με την άγνοια των φυσικών νόμων, φαίνεται ακατόρθωτο να αλλάξει ποτέ γνώμη για τον κόσμο που τον περιβάλλει. Ακριβώς αυτή η εμμονή με τους ιδεαλισμούς που αντιβαίνουν στην νομοτελειακή λειτουργία του υλιστικού κόσμου μας δημιουργούν τις προκαταλήψεις του που τόσο αντιφατικές είναι με την πραγματικότητα του κόσμου που βιώνει. Γι αυτό και θεωρούμε την επιστημονική θεωρία σαν το ανώτατο στάδιο στην ιστορία της γνώσης, επειδή με την επιστήμη οι νόμοι της φύσης μετασχηματίζονται όλο και περισσότερο σε ιστορικούς νόμους, αφού οι φυσικές επιστήμες αποκαλύπτουν πλευρές από το γίγνεσθαι της ύλης τεκμηριώνοντας την οντολογική ιστορικότητα των φυσικών νόμων. Ναι, πάλι θα το πω, η αλήθεια είναι πάντα σχετική και ιστορικά καθορισμένη!


Πολλές φορές έχει λεχθεί ότι μια επιστημονική θεωρία πρέπει να είναι όμορφη, κομψή και να επιβεβαιώνει τους νόμους στους οποίους στηρίζεται. Δεν πρέπει ποτέ όμως η «ομορφιά» να βαραίνει περισσότερο από την αλήθεια. Η αλήθεια τις περισσότερες φορές είναι δυσάρεστη και γι αυτό δεν πρέπει ποτέ να στηρίζεστε συναισθηματικά σε αυτήν, επειδή σας βολεύει. Στηριζόμαστε στην επιστήμη, επειδή αυτή είναι αληθινή και όχι επειδή αυτή ταιριάζει με τις υπάρχουσες φιλοσοφικές αντιλήψεις που έχουμε κάνει αποδεκτές. Αν οι τελευταίες δεν είναι αποδεκτές από την επιστήμη τότε είναι πολύ πιθανό να αποδεχτούμε κάθε τσαρλατανιά που ευρέως συναντούμε μπροστά μας, ικανοποιώντας ψευδοεπιστημονικές αντιλήψεις που αρχικά δείχνουν να στηρίζουν ψευδείς απόψεις. Η τηλεπάθεια είναι μια «συναισθηματική αλήθεια» που εύκολα πλασάρεται σαν αληθινή, επειδή μας αρέσει και ικανοποιεί αισθητικά τις αντιλήψεις μας, που όμως δεν στηρίζονται στην πειραματική απόδειξη. Οι επιστημονικές αλήθειες δεν είναι σαν τις μπύρες που τις πίνουμε επειδή «έτσι μας αρέσει», αλλά επειδή ικανοποιούν την πειραματική απόδειξη που συνήθως είναι εξονυχιστική και αδιάφορη με τις απόψεις που κομίζαμε ως τότε. Οι ανατροπές των απόψεών μας πάντα είναι επαναστατικές και γι αυτό δεν πρέπει να έχουν συναισθηματική αξία. Η επιστήμη δεν είναι θρησκεία!

3 σχόλια:

Δημήτρης είπε...

Εξαιρετικά επεξηγηματικό κείμενο σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί η Επιστήμη. Τέτοιες παρατηρήσεις είχε κάνει δημόσια και ο Λιαντίνης τονίζοντας την επικινδυνότητα των θρησκειών. Αυτό συμβαίνει επειδή τα θρησκευτικά δόγματα βασίζονται στη φαντασία και όχι στην πραγματικότητα. Χρειάζεται θάρρος για να αναθεωρεί κανείς τις προϋπάρχουσες αντιλήψεις του όταν τα δεδομένα τις διαψεύδουν. Είναι τιμή μας να αναγνωρίζουμε τα λάθη μας και ακόμα περισσότερο να πετάμε στα σκουπίδια τις βολικές μας αυταπάτες. Έτσι ωριμάζουμε.

Άθεος είπε...

Χαίρομαι να έχω τέτοιους αναγνώστες, σαν εσένα Δημήτρη, όχι επειδή συμφωνούν μαζί μου, αλλά επειδή έμαθαν να απορρίπτουν ακόμα και αυτό που αγαπούσαν προηγουμένως αν τελικά διαψευστεί. Πόσο σωστός είσαι όταν γράφεις «Είναι τιμή μας να αναγνωρίζουμε τα λάθη μας και ακόμα περισσότερο να πετάμε στα σκουπίδια τις βολικές μας αυταπάτες».
Κάποτε είχα ξετρελαθεί με την παραψυχολογία. Διάβαζα μανιωδώς και αποφάσισα να κάνω και εγώ ένα εργαστήρι επαναλαμβάνοντας μερικά πειράματα, μιας και ήμουν ηλεκτρονικός και τα χέρια μου έπιαναν. Τελικά κατάλαβα ότι όλα ήταν ψέματα. Αντί να επιβεβαιωθούν τα πειράματα, διαψεύσθηκαν όλα και εγώ απέρριψα την αγαπημένη μου ασχολία που την είχα κάνει χόμπι. Διάβασε τη σχετική ανάρτηση εδώ

tsolo είπε...

Πολύ ωραίο και χρήσιμο άρθρο.

Τα βιβλία μου

Τα βιβλία μου
Ο ΝΕΟΣ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ανθολογία 5 διηγημάτων Ε.Φ. (2019 σελ. 204) Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ

Τα βιβλία μου

Τα βιβλία μου
ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (2014 σελ. 306) Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ

Τα βιβλία μου

Τα βιβλία μου
ΧΑΛΚΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ (2010 δοκίμιο 608 σελίδες) Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ

Τα βιβλία μου

Τα βιβλία μου
Η ΚΤΗΝΩΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΑΣ (1998 μυθιστόρημα 348 σελίδες) Εξαντλημένο. Λίγα κομμάτια μόνο στο βιβλιοπωλείο "Βιβλιοχαμός" Μαυροκορδάτου 7 Αθήνα σε προσιτή τιμή. Τηλέφωνο 2103824629

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ

1. Οι θρησκείες, το είπαμε πολλές φορές, δεν ενώνουν τους ανθρώπους. Τους χωρίζουν.

Λαίλαπα για την ανθρωπότητα οι θρησκείες, δηλητηριάζουν τη ζωή!

Όπως έλεγε και ο Βολτέρος «Εκείνοι που μπορούν να σε κάνουν να πιστέψεις σε ανοησίες, μπορούν να σε κάνουν να διαπράξεις και εγκλήματα»!

2. Διαβάστε στο άλλο blog Τετραφάρμακος, το επίκαιρο άρθρο Υπάρχει ζωή πριν το θάνατο;


3. Στο έτερο blog «Ας φιλοσοφήσουμε για τη φιλία» αναρτήθηκε νέο θέμα «Για τη φιλία και τη ζωή σύμφωνα με τον Επίκουρο»

4. Πρόσκληση για δράση: αιτήσεις κατάργησης προσευχής και θρησκευτικών συμβόλων στα σχολεία

5. Να και μια είδηση που ενδιαφέρει: Παιδική κατασκήνωση για...άθεους

Επιτέλους υπάρχει επίθεση στην οπισθοδρόμηση!

6. Αντικαταστήστε άχρηστες θρησκευτικές γιορτές με ουσιαστικές γιορτές που εξυψώνουν τον άνθρωπο και την αλήθεια!

Απολαύστε το Children of Evolution και την «Ημέρα της Εξέλιξης» σαν μια πιθανή γιορτή που δεν θα αργήσει να γιορταστεί απ’ όλους μας!

7. Επίσης μην ξεχάσετε κι αυτό: Is This The Real Thing


Σχολιάστε το blog στο σύνολό του

Σχολιάστε το blog στο σύνολό του
Κάντε κριτική, πέστε τη γνώμη σας. Πείτε τη γνώμη σας άφοβα, ελεύθερα, ξάστερα!
Λόγω μεγάλου αριθμού σχολιαστών, παρακαλώ στο τέλος των σχολίων επιλέξτε Νεώτερο ή πατήστε εδώ.





Χριστιανικοί Βανδαλισμοί

Δείτε το λογοκριμένο κομμάτι της ταινίας του Κώστα Γαβρά για τους βανδαλισμούς των Χριστιανών επί της Ζωοφόρου του Παρθενώνα ΕΔΩ.

Ντοκιμαντέρ του Bill Maher Religulous 1 έως 11 με ελληνικούς υπότιτλους

Δείτε το Ντοκιμαντέρ του Bill Maher με ελληνικούς υπότιτλους. Αν δεν εμφανίζονται υπότιτλοι, πατάτε το άσπρο τρίγωνο κάτω δεξιά ενώ παίζει το video και στην στήλη που εμφανίζεται ενεργοποιείτε τους υπότιτλους πατώντας το κουμπί CC. Καλή διασκέδαση. Religulous 1 Religulous 2 Religulous 3 Religulous 4 Religulous 5 Religulous 6 Religulous 7 Religulous 8 Religulous 9 Religulous 10 Religulous 11 …και μια μικρή συνέντευξη του Richard Dawkins στον Bill Maher για όλα

Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ - Richard Dawkins

Παρακολουθήστε τις βλαβερές συνέπειες της θρησκείας μέσα από πέντε μικρά video του Richard Dawkins (μέσω paratiritis7's Channel) Αν δεν εμφανίζονται οι ελληνικοί υπότιτλοι ενεργοποιήστε τους με το κουμπί στη δεξιά κάτω πλευρά της οθόνης. Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ video: 1-5