Περί Θεού, Ευτυχίας και Μέλλουσας Ζωής (2ο Μέρος)

Αν στο προηγούμενο άρθρο ασχοληθήκαμε με τους «φτωχούς τω πνεύματι», τους φιντεϊστές, και πίσω από τις μεγαλοστομίες τους ανακαλύψαμε την πνευματική ένδεια και ιδιοτέλεια, ζώντας στην κυριολεξία με αφέλεια και την προσμονή πως μετά το θάνατο… θα συνεχίσουν να ζουν... στο άρθρο αυτό πρέπει να δώσουμε απαντήσεις που θα ικανοποιήσουν κάθε υγιές στοιχείο της ανθρώπινης κοινωνίας μας που σκέπτεται τουλάχιστον λογικά.
Δεν θα επικεντρωθούμε τόσο στο θέμα του θεού, που λίγο πολύ σε κάθε άρθρο κάνουμε, αλλά στο ζήτημα της ευτυχίας και του θανάτου που έμμεσα άπτεται και του θεού. Το έχουμε πει τόσες φορές και θα το ξαναπούμε:
Ο άνθρωπος δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί τη δική του ύπαρξη κι όμως διακαώς αγωνίστηκε να αποδείξει την ύπαρξη του θεού και όχι μόνο.
Πώς αντιλαμβάνεται όμως ο άνθρωπος τη δική του ύπαρξη; Η αντίληψη του ανθρώπου σαν ύπαρξη μέσα στον κόσμο ήταν ένα αναπόφευκτο ερώτημα που όχι μόνο γέννησε τον υπαρξιακό του προβληματισμό, αλλά τον γέμισε με δέος και αγωνία. Αντικρίζοντας το όλο, ο άνθρωπος αισθάνθηκε τόσο μικρός και αδύναμος… Μπροστά σε ένα εχθρικό περιβάλλον, αναγκάστηκε να βρει προστασία σε κάτι που θα τον έβγαζε από τη μηδαμινότητά του και παράλληλα θα τον προστάτευε. Ό,τι τον μηδένιζε ήταν Κακό και ό,τι τον ένωνε με το όλο ήταν Καλό.

Ανάμεσα στο δυϊσμό του Καλού και του Κακού έκτισε τη λογική του, τη φιλοσοφία του, τη θρησκεία του, όπως μας την κατέγραψε η ιστορική του διαδρομή.
Οι αποκαλυπτικές θρησκείες όμως νόθευσαν το Καλό και το Κακό. Η ιδιοτέλεια εμπότισε τα πάντα. Οι πιστοί δεν αναφέρονται πια στο σύνολο της κοινωνίας, αλλά στην ατομική ψυχή τους.
Κάποιος, πιστεύουν, που ακολουθεί πιστά το δόγμα και τα μυστήρια της εκκλησίας, απομονωμένος στην κορυφή ενός βουνού, έχει εξασφαλίσει την πόρτα του παραδείσου ανοιχτή, σε αντίθεση από κάποιον που ήταν άθεος και πέθανε ηρωικά στο μετερίζι για την ευτυχία των άλλων!
Όταν όμως ο Άγιος Αυγουστίνος θεωρούσε ότι η ευτυχία δε βρίσκεται στη διάρκεια της επίγειας ζωής μας, αντιλαμβανόμαστε τι ήθελε να πει, όμως όταν έλεγε «σε κάθε εποχή θεωρήθηκε είτε ως αυταπάτη, δέλεαρ, ψευδαίσθηση, άπιαστο όνειρο, ακόμα και σύμπτωμα τρέλας» αντιλαμβανόμαστε ότι θεωρούσε την ευτυχία σαν δέλεαρ υλικών απολαύσεων, συγχέοντας την ευτυχία με την ευδαιμονία της επίγειας ζωής και αντιφάσκοντας με την βαθιά του πίστη. Η τάση του ανθρώπου προς την προσωπική, αποκλειστικά, ευτυχία αποσπασμένη από σκοπούς της κοινωνίας, εκφυλίζεται με εγωισμούς που καταπατούν τα συμφέροντα των άλλων.

Όταν ο Επίκουρος έλεγε «Δεν είναι δυνατό να ζει κανείς ευχάριστα , αν δεν ζει φρόνιμα, ηθικά και δίκαια, όπως και δεν μπορεί να ζει φρόνιμα , ηθικά και δίκαια , αν δεν ζει ευχάριστα» αντιλαμβανόμαστε ότι δεν θεωρούσε την ευτυχία σαν μια ατομική ειδυλλιακή κατάσταση, αλλά σαν μια συνειδητή δράση που αποσκοπεί στην επιτυχία των κοινών σκοπών της κοινωνίας, γιατί η τελευταία μόνο ηθικά και δίκαια μπορεί να επιβιώσει και να αναπτυχθεί!
Να γιατί η αντίληψή μας για την ευτυχία εκφράζει την αντίληψη που έχουμε για το πώς πρέπει να είναι η ζωή του ανθρώπου. Θέλω να πω ότι η έννοια της ευτυχίας έχει αξιολογικό χαρακτήρα.
Τι αξιολογικό χαρακτήρα είχε η ρήση του Ιωάννη, του λεγόμενου Χρυσόστομου, όταν αξιολογούσε τη ζωή σαν «κοιλάδα θλίψης και δακρύων»… και μέσα στην φτώχεια και την κακομοιριά των πιστών του 4ου αιώνα η νεοσύστατη Εκκλησία των Χριστιανών κολυμπούσε στη δόξα και το χρυσάφι…

Ο Επίκουρος θεωρούσε την Ηδονή σαν αρχή και σκοπό της ευδαιμονίας. Την θεωρούσε σαν πρωταρχικό και συγγενικό αγαθό με τη φύση μας, γιατί μας απαλλάσσει από τον πόνο, την αγωνία, τις λύπες και τους φόβους. Θέτοντας όμως την ηδονή σαν σκοπό της ζωής, δεν εννοούσε τις ηδονές των ασώτων και τις άλλες επίφοβες και παράλογες απολαύσεις, που συνήθιζε ο άνθρωπος με τα μεθύσια και τα ξεφαντώματα, αφού και αυτά δημιουργούν ταραχή στην ψυχή του. Κυρίως εννοούσε την αποφυγή του πόνου, συνέπεια της νηφάλιας λογικής, διώχνοντας κάθε φόβο και διαλύοντας φαντασιώσεις που του φέρνουν ταραχή και τον απομακρύνουν από την ευδαιμονία της ζωής. Όταν ο άνθρωπος απαλλάσσεται από αυτά τα δεινά τότε είναι πραγματικά ευτυχισμένος.

Τόνιζε δε ότι πραγματικός πλούτος είναι να αρκούμαστε στα λίγα, γιατί αυτά ποτέ δε λείπουν από κανέναν. Πηγή δυστυχίας είναι οι παράλογες επιθυμίες. Τις επιθυμίες όμως ο Επίκουρος τις ταξινομούσε έτσι:

α) Φυσικές και αναγκαίες είναι εκείνες που διώχνουν τον πόνο, όπως το νερό διώχνει τη δίψα.

β) Φυσικές και μη αναγκαίες είναι εκείνες που διαφοροποιούν την ηδονή χωρίς να διώχνουν τον πόνο, όπως είναι ένα καλό φαγητό.

γ) Μη φυσικές και μη αναγκαίες είναι αυτές που δεν τις έχουμε καθόλου ανάγκη, όπως είναι η δόξα και η χλιδή.

Κατανοώντας τις επιθυμίες αυτές, κάνοντάς τες τρόπο ζωής, ο Επίκουρος, ευγνωμονούσε τη φύση, που τα αναγκαία τα έκανε ευκολοαπόκτητα και τα μη αναγκαία δυσκολοαπόκτητα.

Ο Επίκουρος προέτρεπε τους μαθητές του να φιλοσοφούν, είτε είναι νέοι είτε γέροι, αφού την ευδαιμονία όλοι την αναζητούν. Στις ανθρώπινες πράξεις, έλεγε, καλύτερα να πάει στραβά κάτι το οποίο βασίστηκε σε σωστή κρίση, παρά να πετύχει ένας σκοπός που δεν τέθηκε με σωστή κρίση. Ηθικολογώντας, ο Επίκουρος, θα το έθετε κάπως έτσι: προτιμότερο είναι να είναι κανείς δυστυχισμένος από φρόνηση παρά ευτυχισμένος από αφροσύνη.

Κάποιοι όμως διαλέγουν ακόμα και σήμερα το δεύτερο και το φωνάζουν δυνατά «μακάριοι οι φτωχοί τω πνεύματι»!
Μην σας ξενίζει όμως ο παραλογισμός αυτός.

Ο Τερτυλλιανός (155 –240) ένας από τους πρώτους «πατέρες» της χριστιανοσύνης και «δεινός φιλόσοφος» έλεγε «credo quia absurdum (πιστεύω, επειδή είναι παράλογο) χωρίς να ντρέπεται!

Τέλος, πρέπει να πω και δυο λόγια για το θάνατο ή καλύτερα να αφήσω τον Επίκουρο να τα πει.
Μεγάλο παράγοντα φόβου θεωρούσε ο Επίκουρος το θάνατο, που ο σώφρων έπρεπε να διώξει πάση θυσία. «Κοίτα να συνηθίσεις στην ιδέα ότι ο θάνατος για μας είναι ένα τίποτα» έλεγε στο μαθητή του Μενοικέα «ακριβώς επειδή όταν υπάρχουμε εμείς αυτός είναι ανύπαρκτος, κι όταν έρχεται αυτός είμαστε ανύπαρκτοι εμείς!». Η αισθησιοκρατία του άλλωστε πρόσταζε «…ό,τι αποσυντίθεται παύει να αισθάνεται κι ό,τι δεν αισθάνεται δε μας αφορά»!
Η αλήθεια, λένε, λέγεται με λίγα λόγια και κυρίως απλά, που δεν προσπαθούν με σοφιστείες να σε πείσουν, αλλά σε πείθουν με την απλή λογική τους.
Γι αυτό και δεν έχω τίποτα άλλο να πω!

Καλό κολύμπι!

Εμείς στα βαθιογάλαζα καθαρά νερά της λογικής κι αυτοί στα λασπόνερα του παραλογισμού!

Περί Θεού, Ευτυχίας και Μέλλουσας Ζωής (1ο Μέρος)

Μετά την καλοκαιρινή ραστώνη ας αποφύγουμε τα βαθιογάλαζα νερά της φιλοσοφίας!

Αν εξαιρέσουμε την εργασία για την οποία ο άνθρωπος εξ’ αρχής αναζήτησε σαν αναγκαία δραστηριότητα, προκειμένου να αντιμετωπίσει την ίδια τη ζωή, κυρίως φιλοσοφώντας αναζήτησε ένα νόημα γι’ αυτήν και παράλληλα έθεσε επί τάπητος τα υπαρξιακά του προβλήματα. Όμως εκείνα που μονοπώλησαν ήταν: η ευτυχία που τον απασχόλησε για την διάρκεια της ζωής του και ο θάνατος που έβαζε τέλος στην ίδια.
Αυτό όμως τον φόβιζε τόσο πολύ! Ό,τι κατακτούσε, μοχθώντας σ’ ολόκληρη τη ζωή ο θάνατος τα έσβηνε σε μια στιγμή. Δεν ήθελε να πεθάνει, όμως μπροστά στο αναπόφευκτο φαντάστηκε μια μέλλουσα ζωή κι αυτό φαίνεται τον συνεπήρε πραγματικά.

Χιλιάδες χρόνια τώρα ο άνθρωπος προσπαθεί να απαντήσει σ’ αυτά τα δύο ερωτήματα:
Είναι εφικτή η ευτυχία;
Τι είναι ο θάνατος, υπάρχει ζωή μετά από αυτόν;
Τις απαντήσεις τις δίνουν αυτοί που φιλοσοφούν. Σκοπός της φιλοσοφίας λοιπόν είναι η αναζήτηση της αλήθειας!
Όμως ανάμεσα στους φιλοσόφους υπάρχουν τόσες διαφορές, τους χωρίζουν τόσο διαφορετικές κοσμοθεωρίες.
Γιατί άραγε;
Πριν ο άνθρωπος θέσει τα ερωτήματα για την ευτυχία και το θάνατο έθεσε ένα άλλο που συνήθως έκρινε και τη μελλοντική του στάση.
Ήταν εκείνο της σχέσης του με τον κόσμο.

Πώς αντιλαμβάνεται όμως ο άνθρωπος τη δική του ύπαρξη;

Η αντίληψη του ανθρώπου σαν ύπαρξη μέσα στον κόσμο ήταν ένα αναπόφευκτο ερώτημα που όχι μόνο γέννησε τον υπαρξιακό του προβληματισμό, αλλά τον γέμισε με δέος και αγωνία. Αντικρίζοντας το όλο, ο άνθρωπος αισθάνθηκε τόσο μικρός και αδύναμος… Τα φυσικά φαινόμενα τον τρόμαζαν και τον προβλημάτιζαν. Αναπόφευκτα έθεσε το θέμα του θεού.

Το πρόβλημα του θεού, είναι τόσο παλιό, όσο και η φωτιά. Ίσως και παλαιότερο. Δε χωρά αμφιβολία ότι, στην πρωτόγονη κοινωνία δεν υπήρχε ούτε φιλοσοφία ούτε κριτική σκέψη. Τα στοιχειά που στοιχειοθετούσαν το θεό ήταν φυσικά φαινόμενα και σκέψεις που ο ίδιος τα κατανοούσε σαν πραγματικά (πνευματοκρατία).
Στην αρχή ο Θεός βρισκόταν παντού: στα βουνά, στα ποτάμια στις λίμνες (πανθεϊσμός).
Αργότερα οι θεοί επιτηρούσαν ό,τι τους ανατέθηκε από την Ειμαρμένη (πολυθεϊσμός).
Και τέλος, Ένας και μοναδικός θεός, παντοδύναμος και παντεπόπτης, έκανε όλα εκείνα που έκαναν όλοι μαζί (μονοθεϊσμός).
Βέβαια όλα αυτά ήταν εικασίες. Δεν υπήρχε σπέρμα ένδειξης, ούτε στο ελάχιστο κάποια υποτυπώδης λογική μεθοδολογία. Οι πιστοί, αυτής της παράλογης θεώρησης του κόσμου, που η φιλοσοφία τους δεν υπόκειται σε καμιά αμφισβήτηση και καμιά κριτική αξιολόγηση, ονομάστηκαν φιντεϊστές. Είναι αυτοί που δεν αναζητούν την αιτία πίσω από το φαινόμενο, δεν έχουν επιχειρηματολογία και καμιά μεθοδολογία για να ανακαλύπτουν την αλήθεια.

Η τελευταία βρίσκεται πίσω από την αναμφισβήτητη γνώμη τους που αποτελεί θεμελιώδες αξίωμα και αμετάβλητη αρχή. Την εγωκεντρική αυτή λογική την υποστηρίζουν με τέτοιο πάθος που είναι έτοιμοι να αμφισβητήσουν κάθε νόμο και ηθική που συνήθως θεσπίζεται σε μία κοινωνία ανθρώπων!

Την αμφισβήτηση της θεμελιώδους αυτής λογικής ο άνθρωπος πολλές φορές την πλήρωσε με αίμα. Τα βασανιστήρια και οι θανατικές καταδίκες βρίσκονταν στην ημερήσια διάταξη των θεοκρατικών πολιτικών συστημάτων που επινόησε ο Μεσαίωνας και ο σκοταδισμός.
Μετά απ’ όλα αυτά, τι θα περιμένατε από έναν φιντεϊστή στο ερώτημα «η ευτυχία είναι εφικτή; Τι απάντηση θα μπορούσε να δώσει για το θάνατο;
Ανάμεσα στην ευτυχία και το θάνατο ο φινεϊστής έκτισε τους δύο πόλους της ύπαρξής του.
Ευτυχία είναι, λένε, μετά το θάνατο να πας στον παράδεισο!
Τόσο εύκολα και ανώδυνα απαντά και στα δυο ερωτήματα και χωρίς την αίσθηση του γελοίου.
Ο φιντεϊστής δεν ψάχνει να βρει κάτι που δεν ξέρει, αλλά απαντά σε αυτό που ήδη «γνωρίζει». Με τις ερωτήσεις του υπονοεί την ίδια την απάντηση!

Να ένα παράδειγμα:
Ποιος δημιούργησε τον κόσμο;
Ο Θεός, απαντούν! Τόσο εύκολα και ανώδυνα, χωρίς να νιώθουν τύψεις για τον παραλογισμό τους.
Μαζί με την ερώτηση θέτουν ταυτόχρονα και την απάντηση, θεωρώντας τον κόσμο δημιούργημα!
Μη ρωτήσετε γιατί είναι δημιούργημα, ούτε τι υπήρχε πριν την δημιουργία.
Ούτε γιατί το έκανε ο θεός.
Ούτε τι έκανε πριν τον δημιουργήσει.
Ούτε πως βρέθηκε στη μέση του πουθενά!
Αυτός είναι αδιαφιλονίκητη βεβαιότητα! Αυτός δεν αμφισβητείται!
Όποιος τον αμφισβητεί πεθαίνει, όπως θα πεθάνει και ο κόσμος που δημιούργησε.
Αυτός τον δημιούργησε, αυτός θα τον καταστρέψει!
Όχι, μη ρωτάς γιατί.
Γιατί έτσι!
Ποια λογική βρίσκεται πίσω από την συντέλεια του κόσμου; Γιατί να θέλει να καταστρέψει το ύψιστο και τέλειο δημιούργημά του;Τι δεν πήγε καλά;

Μη ρωτάτε τέτοια καυτά ερωτήματα. Αντί να πάρετε μια απάντηση, μόνο μίσος θα εισπράξετε και μία μεγάλη αμαρτία σαν διαβατήριο για την Κόλαση, που τολμήσατε να αμφισβητήσετε τη Δύναμη και τη Θέληση του Θεού. Γι’ αυτό θα καείτε στην Κόλαση!
Όχι, όχι, μη νομίσετε ότι θα καθαρίσετε έτσι εύκολα! Τα μαρτύρια τελειωμό δεν θα έχουν. Τη μία μέρα θα καίγεται το σώμα σας και την άλλη θα δημιουργείται ξανά για να συνεχιστούν τα μαρτυρία και η αγωνία, ο ανυπόφορος πόνος, που τελειωμό δεν θα έχει στους αιώνες των αιώνων, όταν κάποιοι φίλοι, ίσως γονείς ή παιδιά και εγγόνια θα ευδαιμονούν στον παράδεισο!

"Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστί η βασιλεία των ουρανών" (Ματθ. 5, 3)
Τι ευτυχία!
Ναι, η ευτυχία είναι εφικτή για όλους και η ζωή μετά θάνατον, αναμφισβήτητα υπαρκτή για κάποιους φτωχούς τω πνεύματι που ζουν ήδη την μακαριότητά τους!

Αμφισβήτησέ την, ανθρωπάκο, αν τολμάς!

Μα καλά, είναι αυτό φιλοσοφία;
Η φιλοσοφία είναι κατάδυση στα βαθιογάλαζα νερά της λογικής!
Αυτό, επιτρέψτε μου, είναι πλατσούρισμα στα λασπόνερα του παραλογισμού!

Για μια, πραγματικά, κατάδυση στα βαθιά, διαβάστε το δεύτερο μέρος του άρθρου που θα αναρτηθεί στις 16 του Σεπτέμβρη.